کارشناس رسمی دادگستری

در ارزیابی اختلاف مربوط به سرقت طرح گرافیکی به وسیله کارشناس رسمی دادگستری طراحی و گرافیک در چاپ کتاب؛ باید توجه داشت مفهوم طرح گرافیکی در هر برهه زمانی با توجه به کاربردهای بصری که از خود نشان میدهد متفاوت است. گاهی یا خود طرح گرافیکی یا ایده و ذهنیت طرح آن به سرقت میرود، که باعث می شود یا اثر به نام دیگری منتشر شود، یا ایده آن دزدیده و در قالب اثر دیگری منتشر شود. در اینجا باید به بررسی اختلاف پرداخت.
هرچند برای شناخت بهتر تمامی مسائل و نقش طرح های گرافیکی باید از کارشناس رسمی دادگستری کتاب و کتاب‌شناسی کمک بگیرید.

کارشناس به خوبی میداند که این هنر در لوگوها، بیلبوردهای تجاری، پوسترها، بسته بندی های محصولات، مجلات، روزنامه ها، کتاب ها و حتی صنعت سینما کاربرد دارد؛ زیرا از طریق طرح های گرافیکی مفهومی، پیامی تصویری سازی شده و منتقل کننده آن خواهد بود. اگر این طراحی از طریق سایت های آنلاین به نمایش گذاشته شود، از طریق بنگاه ها و آتلیه ها احتمال به سرقت رفتن آن وجود دارد؛ زیرا طرح گرافیکی از چندین بخش شکل میگیرد. ابتدا ایده و طرحی که در ذهن طراح است و دومی طرح نهایی که از طریق نرم افزارها و تکنیک های حرفه ای ساخته می شود.
زمانی که ایده طراح بازگو شود و به وسیله ی دیگری شبیه سازی و طراحی شود یک نوع سرقت طرح گرافیکی محسوب می شود. اما زمانی که طرح گرافیکی که نمود بیرونی دارد و به مرحله طراحی نهایی رسیده به وسیله سایت یا ناشری با نامی دیگر یا بدون نام منتشر شود سرقت طرح گرافیکی به شمار میرود.

اختلاف در سرقت طرح گرافیکی در چاپ کتاب زمانی رخ میدهد که طرح گرافیکی که قبلا طراحی شده است، این طرح یا به شکل مسکوت مانده و در اختیار تعداد معدودی است؛ یا از طریق برخی اشخاص پخش شده است. اگر این طرح بدون ذکر نام طراح و بدون اجازه در چاپ کتابی به کار رود، سرقت طرح گرافیکی در چاپ کتاب است. زمانی نیز طرح گرافیکی برای یک کتاب طراحی می شود، اما ناشر طرح را بدون ذکر نام طراح آن منتشر می کند، یا زمانی که بین طراح با ناشر یا نویسنده اختلاف پیش می آید و طراح از کاربرد طرح خود در کتاب پشیمان می شود، در این صورت باید به قرار داد نوشته شده دقت کرد، که آیا طراح حق بازپس گیری طرح در میانه قرار دارد را دارد یا خیر. در این صورت و با توجه به قرار دارد و طرح موردهای اختلاف می توان به حل این اختلاف کوشید.
در بررسی اختلاف سرقت طرح گرافیکی در چاپ کتاب گاهی به این مورد برمیخوریم طرح گرافیکی که در چاپ یک کتاب به کار رفته، بدون اجازه در چاپ یک کتاب دیگر هم به کار رفته است. در این صورت سرقت طر گرافیکی را هر چه سریع تر باید به مراجع مربوطه گزارش داد. باید توجه داشت که گاهی برخی انتشارات یک طرح گرافیکی مشترک را برای چندین کتاب در نظر میگیرند. در اینجا انتشارات طرح مخصوص خود را برای چاپ چندین کتاب خود به کار برده و هیچ سرقت گرافیکی رخ نداده است. اما زمانی که یک طرح، بدون اجازه و بدون هیچ تعهد و قرارداد کاری در چاپ کتاب دیگری به کار می رود یک نوع سرقت محسوب می شود و باید مورد پیگیری قاتونی قرار بگیرد.

در اختلاف سرقت طرح گرافیکی در چاپ کتاب باید توجه داشت که یک طرح گرافیکی که برای چاپ یک کتاب به کار می رود؛ نتیجه ایده و فرم ذهنی طراح و در مرحله دوم پیدا کردن معادل تصویری و خلق آن است. وقتی طرح ذهنی _که سرمایه ذهنی طراح است_ مورد سرقت قرار بگیرد و مشابه آن آید و تصویر بیرونی طراحی شود نیز جزو این سرقت محسوب می شود. البته باید دانست سرقت یک طرح گرافیکی و الهام گرفتن از آن دو موضوع جدا هستند. زمانی که از ایده دیگیری در طراحی طرح گرافیکی برای کتابی در خلق آثار خود استفاده کنید، فراتر از الهام گرفتن است و وارد محدوده سرقت طرح گرافیکی می شوید. هرچند تشخیص این دو کار قدری دشوار است و دارای مرزی بسیار باریک هستند. اما در  اختلاف سرقت طرح گرافیکی در چاپ کتاب تمامی این موارد ریز به ریز مورد بررسی قرار میگیرد.