قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری

- قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
-آیین نامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
-اصلاح آیین نامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن

قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
مصوب 1358.4.5
مقدمه - از آن جا که طبق موازین اسلام زمین موات ملک کسی شناخته نمیشود در اختیار دولت اسلامی است و اسناد مالکیتی که در رژیم سابقنسبت به زمینهای موات در داخل محدوده شهری یا خارج آن صادر شده بر خلاف موازین اسلام و مصلحت مردم بوده است. قانون لغو مالکیت اراضیموات شهری و کیفیت عمران آن به شرح زیر تصویب میشود:
قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
مصوب 1358.4.5
ماده 1 - دولت مکلف است در داخل محدود قانونی (25ساله) شهرها در نقاطی که محدود قانونی وجود دارد و در سایر شهرها در محدودهای که ازطرف وزارت مسکن و شهرسازی تعیین و اعلام خواهد شد. به تدریج و با رعایت طرح تفصیلی شهر در هر منطقه به کسانی که طبق موازین رژیم سابقمالک این گونه اراضی شناخته میشدند اعلام نماید تا ظرف مدت معینی نسبت به عمران و آبادی این گونه اراضی اقدام کنند. چنانچه در مهلت مقرراقدام لازم به عمل نیاورند هیچگونه اولویتی برای آنها منظور نخواهد شد و بلاعوض به تصرف دولت در خواهد آمد.
تبصره - دولت برای کسانی که یک قطعه زمین کوچک برای سکونت شخصی خود تهیه کردهاند و فاقد خانه مسکونی میباشند حداقل سه سالمهلت خواهد داد تا بتوانند به عمران زمین خود بپردازند.
ماده 2 - دولت باید زمینهای تفکیک نشدهای را که به ترتیب مقرر در این قانون به تصرف خویش در میآورد تفکیک کند و بر اساس طرح تفصیلیمنطقه مربوطه در اختیار متقاضیان برای احداث ساختمان و مسکن قرار دهد.
ماده 3 - نحوه اعلام به کسانی که در رژیم سابق مالک این گونه اراضی شناخته میشد و تشخیص موات بودن و عمران و آبادی و شرایط واگذاریاراضی مذکور و تعیین مساحت زمینهای مذکور در تبصره ماده یک در هر منطقه و سایر مسائل اجرایی این قانون مطابق آییننامهای خواهد بود کهوزارت مسکن و شهرسازی تهیه میکند و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
ماده 4 - وزارت مسکن و شهرسازی مأمور اجرای این قانون است.

آییننامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن1358.05.22
**>>پاورقی: به قانون اراضی شهری مصوب 60.12.27 و آییننامه اجرایی قانون اراضی شهری مصوب 61.3.30 مراجعه شود.<<
هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 58.5.22 بنا به پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی آییننامه قانون لغو مالکیتاراضی موات شهری و کیفیت عمران آن را به شرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول - نحوه اعلام به مالکین
ماده 1 - وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است به مالکین اراضی مشمول تبصره ذیل ماده یک قانون مالکیت اراضی موات شهری و کیفیتعمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی از طریق جراید کثیرالانتشار و سایر رسانههای گروهی اعلام نماید که ظرف مهلتهای تعیین شده درماده 6 این آییننامه نسبت به عمران و آبادی اراضی خود با رعایت ضوابط این آییننامه اقدام نمایند و گرنه پس از انقضای مهلت مقرر و عدم اقدامنسبت به عمران و آبادی، زمین بلاعوض به تصرف دولت در خواهد آمد.
فصل دوم - مقررات تشخیص اراضی موات و عمران و آبادی
ماده 2 - زمین موات از نظر این قانون زمینی است که معطل مانده و عمران و آبادی در آن به عمل نیامده باشد، عمران و آبادی قابل قبول به شرح زیراست.
2 - 1 - زمین قبلاً به صورت خانه بوده و در سند مالکیت قید شده باشد.
2 - 2 - هر گاه در زمین قبلاً ساختمانی بوده و بعداً خراب شده و فعلاً بقایای آن مشهود باشد و در این صورت معادل 4 برابر مساحت زیربنایساختمان مخروبه، احیاء شده محسوب میگردد.
2 - 3 - اراضی زیر کشت محصولات زراعی و باغهای گل که لااقل (4).(3) مساحت زمین آن زیر کشت باشد.
2 - 4 - باغ مشجر اعم از مثمر و غیر مثمر که در هر صد متر مربع 6 - اصله درخت سه ساله کاشته شده باشد. مشروط بر این که با در نظر گرفتنخیابانبندی و تأسیسات مورد نیاز باغ لااقل (4).(3) از مساحت زمین مشجر باشد.
2 - 5 - نوع استفاده از اراضی و باغات مذکور در بندهای 2 - 3 و 2 - 4 تغییر ناپذیر است ولی صاحبان این اراضی و باغات میتوانند با رعایتمقررات شهرداری محل برای سکونت شخصی و یا رفع نیازمندیهای زراعی و باغداری یک دستگاه ساختمان که مساحت زیر بنای آن از 250 متر مربعتجاوز ننماید احداث نمایند.
2 - 6 - در صورتی که در زمین ساختمان احداث شده باشد، لااقل یک طبقه آن کامل مسقف و قابل بهرهبرداری بوده و مجموع مساحت زیر بنایآن از (4).(1) مساحت کل زمین کمتر نباشد.
2 - 7 - در مورد پارکینگها - اتوشوییها - تعمیرگاهها و تأسیسات مشابه عمران آن تابع ضوابط طرح جامع بوده و در شهرهایی که ضوابطیموجود نباشد شهرداریها ضوابط آن را تعیین خواهند نمود. و چنانچه تأسیساتی که در گذشته به وجود آمده است دارای پروانه کسب بوده و یا دائر باشنداحیاء شده محسوب میشود.
2 - 8 - هر گاه اعیانی استخر شنا یا ورزشگاه باشد در این صورت مساحتی معادل حداکثر 8 برابر سطح زیر بنا احیاء شده محسوب میشود.
2 - 9 - اراضی مشمول بندهای 2 - 9 و 2 - 8 غیر قبال تفکیک بوده و نوع استفاده از آنها تغییر ناپذیر است. ولی مالکین آن میتوانند طبقضوابط شهرداریها نسبت به تکمیل و مرمت آنها اقدام نمایند.*
*>>پاورقی: به موجب اصلاح بند 9 ماده 2 آییننامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب 58.6.12 مندرج در صفحه175 این مجموعه، عبارت "اراضی مشمول بندهای 2 - 9 - و 2 - 8 غیر قابل..." به عبارت "اراضی مشمول بندهای 2 - 7 و 2 - 8 غیر قابل" اصلاحشده است.<<
ماده 3 - کسانی که اراضی آنها مشمول تبصره ذیل (ماده یک) قانون اصلاح قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب58.4.28 شورای انقلاب اسلامی میباشد و در پروانه ساختمانی آنها مدت معین نشده باشد مکلفند ظرف 3 ماه از تاریخ انتشار این آییننامه بهدستگاههای ذیربط مراجعه و تاریخ متناسبی را که برای عمران اراضی آنها وسیله دستگاههای مذکور معین میشود رعایت نمایند.
ماده 4 - کسانی که تا قبل از تاریخ تصویب قانون اصلاح قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن برای عمران زمین خود پروانهدریافت نموده و کار را نیز شروع نموده باشند مکلفند نسبت به عمران زمین خود طبق ضوابط این آییننامه در مدت قید شده، در پروانه ساختمان اقدامنمایند و چنانچه در پروانه ساختمانی آنها مدت معین نشده باشد باید به شهرداریها مراجعه و تاریخ متناسبی را که برای عمران اراضی آنها معین میشودرعایت نمایند.
فصل سوم
اراضی مشمول تبصره ماده یک قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
ماده 5 - مساحت یک قطعه زمین کوچک در تبصره فوقالذکر برای شهرهایی که مطابق سرشماری سال 1355 بیش از دویست هزار نفر جمعیتدارند 1000 متر مربع و برای شهرهایی که کمتر از 200 هزار نفر جمعیت دارند 1500 متر مربع خواهد بود.
تبصره 1 - هر گاه قطعه کوچک بیش از مساحت پیشبینی شده در ماده 5 بوده و مازاد به صورت یک قطعه مستقل قابل تفکیک و استفاده نباشد دراین صورت مساحت اضافی جزو قطعه محسوب است.
تبصره 2 - مراد از مالکیت خانه مسکونی مندرج در تبصره ذیل ماده 1 قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن، مالکیت 6 دانگاعیانی واحد مسکونی میباشد.
ماده 6 - مهلت مقرر برای عمران زمینهای کوچک موضوع تبصره 1 قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن به شرح زیر تعیینمیگردد.*
*>>پاورقی: مطابق آییننامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 248 این مجموعه، بندهای 1 و 2 و 3 ماده 6اصلاح شدهاند.<<
6 - 1 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 کمتر از 50 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 6 سالمیباشد.
6 - 2 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از 50 هزار نفر کمتر از 200 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواستصدور پروانه 5 سال میباشد.
6 - 3 - در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از 200 هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست صدور پروانه 4 سالمیباشد.
ماده 7 - کسانی که در تاریخ تصویب قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن مصوب 58.4.5 شورای انقلاب اسلامی صاحبیک واحد مسکونی بوده ولی در رهن بانک وامدهنده در مقابل وام مسکن میباشد از نظر این آییننامه مالک شناخته نشده و از مزایای تبصره ماده یکقانون برخوردار میشوند**.
**>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 7 اصلاحی مصوب 58.10.5 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 236 این مجموعه اصلاح شدهاست.<<
ماده 8 - اشخاص مشمول تبصره ماده یک قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن در صورتی که مشاعاً مالک زمینی باشند هریک از آنها میتوانند در سهم خود از مزایای قانونی مندرج در این فصل استفاده کنند.
فصل چهارم - تعیین تکلیف اراضی موات
ماده 9 - مالکین اراضی موضوع ماده 2 این آییننامه که زمین خود را مشمول یک یا چند بند ماده مزبور میدانند مکلفند ظرف مدت سه ماه از تاریختصویب این آییننامه به محلهایی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین میکنند مراجعه نمایند و با تسلیم فتوکپی سند مالکیت زمین و کروکی مربوطتقاضای صدور گواهی مبنی بر موات نبودن زمین خود دریافت دارند.
ماده 10 - افرادی که بر اساس این قانون خود را مشمول تبصره ذیل ماده یک قانون میدانند باید ظرف مدت 3 ماه از تاریخ تصویب این آییننامهدرخواست خود را منضم به فتوکپی سند مالکیت زمین با کروکی مربوط به محلهایی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین نموده مراجعه و گواهی لازمدریافت نمایند***.
***>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 10 آییننامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعهاصلاح شده همچنین مطابق مصوبه 58.11.13 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 263 این مجموعه 3 تبصره به این ماده الحاق گردیدهاست.<<
ماده 11 - اراضی موات متعلق به وزارتخانهها و مؤسسات و شرکتهای دولتی و مؤسساتی که شمول حکم مستلزم ذکر نام آنها است نیز در اختیاروزارت مسکن و شهرسازی قرار خواهد گرفت.
تبصره - موقوفات عام که اسناد مالکیت وقفنامههای آنها حاکی از عمران و آبادی در آن باشد احیاء شده محسوب میگردد. ولی در هر حال مشمولبند 2 - 5 - این آییننامه خواهد بود و اگر ضروری باشد از این گونه اراضی استفادهای غیر از آنچه در وقفنامه ذکر شده است بشود موافقت هیأت وزیرانالزامی است.
ماده 12 - مراد از محدوده قانونی (25 ساله) مذکور در ماده یک قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن محدودهای است که برطبق ضوابطی که از طرف وزارت مسکن و شهرسازی تهیه میشود تعیین شده باشد.
ماده 13 - شهرداریها در موقع صدور پروانه ساختمان برای کسانی که طبق تبصره ذیل ماده یک قانون میخواهند اقدام به عمران نمایند موظفمیباشند تعهد لازم را از متقاضی اخذ نمایند تا چنانچه بعداً ثابت شود که واجد شرایط مندرج در تبصره ذیل ماده یک قانون نبوده، تصرف او بر رویزمین تصرف غیر قانونی در تعرض به اموال عمومی تلقی میشود و طبق مقررات مربوطه با او رفتار خواهد شد.
ماده 14 - هر گاه شهرداریها به علت ضوابط و مقررات طرح جامع و یا به علل دیگر نتوانند برای متقاضیان پروانه صادر نمایند. وزارت مسکن وشهرسازی باید با درخواست شهرداریها معادل زمین اینگونه اشخاص از نزدیکترین زمینهایی که به مالکیت دولت درآمده است به آنها واگذار نماید*.
*>>پاورقی: این ماده به موجب ماده 14 آییننامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاحشده است.<<
ماده 15 - در مورد زمینهایی که طبق قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن و قانون اصلاحی آن به تصرف دولت درآمده است.اعلام وزارت مسکن و شهرسازی برای ابطال اسناد مالکیت و تفکیک آنها و صدور پروانه ساختمانی کافی است و سازمان ثبت اسناد و املاک وشهرداریها مکلف به انجام درخواست وزارت مسکن و شهرسازی خواهند بود.
فصل پنجم - نحوه واگذاری اراضی
ماده 16 - زمینهایی که در داخل محدودههای خدماتی شهری به تصرف دولت در میآید باید مجاناً برای نیازمندیهای عمومی شهر اختصاص یابد ودر صورتی که زمین با تشخیص شهرداری محل و تصویب مقامات ذیصلاح شهر مازاد بر نیازمندیهای عمومی شهر باشد وزارت مسکن و شهرسازینسبت به واگذاری این گونه زمینها به متقاضیان اقدام خواهد نمود.
ماده 17 - اراضی خارج از محدوده خدماتی شهرها که در داخل محدوده قانونی است باید از طرف وزارت مسکن و شهرسازی آماده و بر اساسطرحهای تفصیلی تفکیک شده و زمینهایی که برای نیازمندیهای عمومی شهر اختصاص یافته مجاناً در اختیار مؤسسات ذیصلاح دولتی قرار گیرد وزمینهایی که به بخش خدماتی خصوصی واگذار میشود باید با نظر شهرداری و تصویب مقامات ذیصلاح شهر برای عمران فروخته شود.
ماده 18 - زمینهایی که برای واحدهای مسکونی تک واحدی آمادهسازی و تفکیک شده با رعایت اولویتهای زیر در صورتی که تعداد متقاضیواجد شرایط بیش از قطعات مورد معامله باشد از طریق قرعهکشی به متقاضیان فروخته خواهد شد.
18 - 1 - متقاضی خود و فرزندان تحت تکفل او فاقد واحد مسکونی باشند.*
*>>پاورقی: این بند به موجب آییننامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه اصلاح شدهاست.<<
18 - 2 - تاریخ سکونت و اشتغال در محل مورد تقاضا نباید بعد از فروردین سال 1353 باشد و کسانی که مدت بیشتری در محل مورد تقاضاسکونت داشته باشند اولویت خواهند داشت.**
**>>پاورقی: مطابق مصوبه 59.2.13 شورای انقلاب اسلام در صفحه 287 این مجموعه تبصرهای به بند 2 ماده 18 اضافه شده است.<<
18 - 3 - متقاضی باید امکانات مالی لازم برای ساختمان را تأمین کرده باشد.
ماده 19 - وزارت مسکن و شهرسازی، قیمت زمینهای آماده شده را بر اساس هزینه متوسط تأسیسات زیربنایی و درصدی بابت سایر هزینههایبالاسری آنها و با رعایت نحوه استفاده از مین تعیین و به متقاضیان واجد شرایط واگذار خواهد کرد. جزییات ضوابط و شرایط واگذاری اراضی در هرمنطقه را وزارت مسکن و شهرسازی با همکاری شهرداری محل تعیین و به اطلاع عموم خواهد رسانید.
ماده 20 - در زمینهایی که ساختمان بیش از یک واحد مجاز میباشد (آپارتمانسازی) متقاضیان احداث آپارتمان میتوانند به صورت گروهی باوکالت رسمی یک نفر با رعایت طرح جامع و تفضیلی شهر و مفاد ماده 18 این آییننامه نسبت به احداث ساختمان اقدام نمایند.
ماده 21 - شرکتهای رسمی تأمین مسکن که شرایط و صلاحیت آنها طبق ضوابطی باشد که از طرف وزارت مسکن و شهرسازی تعیین شده استمیتوانند درخواست زمین نموده و اقدام به احداث آپارتمان و یا خانه تک واحدی نموده و طبق قیمتی که بیش از قیمتی که وزارت مسکن و شهرسازیتعیین میکند نباشد نسبت به فروش آنها اقدام نمایند***.
***>>پاورقی: مطابق آییننامه اصلاحی مصوب 58.10.12 شورای انقلاب اسلامی مندرج در صفحه 247 این مجموعه تبصرهای به ماده 21اضافه شده است.<<
ماده 22 - واگذار قطعی زمین موقعی انجام خواهد گرفت که گواهی پایان عملیات ساختمانی از طریق مراجع ذیصلاح صادر شده باشد.
ماده 23 - تاریخ اجرای این آییننامه توسط وزارت مسکن و شهرسازی در هر شهر تعیین و اعلام خواهد شد.

اصلاح آیین نامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن
«12/10/1358»
شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 1358.10.12 بنا به پیشنهاد شماره 1.12446 مورخ 58.10.12 وزارت مسکن و شهرسازی،مراتب زیر را به عنوان اصلاحیه آییننامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن تصویب نمودند:

ماده 10 ـ افرادی که براساس این قانون خود را مشمول تبصره ذیل ماده یک قانون میدانند باید ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این آییننامه درخواستخود را منضم به فتوکپی سند مالکیت زمین و کروکی مربوط به محل هایی که وزارت مسکن و شهرسازی تعیین نموده تسلیم و گواهی لازم دریافتنمایند تفکیک این گونه اراضی ممنوع است. در صورت عدم مراجعه در مهلت مقرر و عدم صدور گواهی زمین به تصرف دولت در میآید.

ماده 14 ـ هر گاه شهردارهای به علت ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی و یا به علل دیگر نتوانند برای متقاضیان پروانه صادر نمایند وزارتمسکن و شهرسازی باید به درخواست شهرداریها یک قطعه زمین در حد نصاب تفکیک مجاز شهرداریها از زمینهایی که به تصرف دولت درآمده بهمالکین واجد شرایط به طور رایگان ضمن انتقال سند مالکیت زمینی که در طرح قرار میگیرد به نام وزارت مسکن و شهرسازی واگذار نماید.

بند 18 ـ 1 ماده 18 ـ متقاضی و افراد تحت تکفل او فاقد واحد مسکونی و زمین باشند.

ماده 21- تبصره ـ شرکتهای تعاونی مسکن و کارخانجات و کارگاههای تولیدی که تعهد نمایند در زمین مورد واگذاری برای اعضاء و کارکنان خود طبق ضوابطوزارت مسکن و شهرسازی خانهسازی نموده و به آنها واگذار نمایند مشمول مفاد ماده 21 خواهند بود.

ماده 6: 6 ـ 1 ـ در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 کمتر از پنجاههزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست گواهی مهلت عمران 6 سالمیباشد.

ماده 6:6 ـ 2 ـ در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از پنجاه هزار نفر و کمتر از دویست هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواستگواهی مهلت عمران 5 سال میباشد
ماده 6:6 ـ 3 ـ در شهرهایی که برابر سرشماری سال 1355 بیش از دویست هزار نفر جمعیت دارند از تاریخ اعلام قبول درخواست گواهی مهلت عمران 4سال میباشد.

سایت:

کارشناس رسمی دادگستری - Official Expert of Justice