برگزاری معتبر‌ترین دوره‌های ایمنی HSE
سلامت انسان در محیط به دلیل وجود خطرات و آلودگی‌ها همواره در معرض خطر است. اگر به محیط اطرافمان و همچنین نحوه ارتباط انسان ها با آن توجه کنیم، احتمالا خطرات زیادی را متوجه می‌شویم. امروزه تقریبا بخش زیادی از زندگی ما در محیط و حوزه عمومی گذرانده می‌شود که کنترل چندانی بر آن نداریم.
HSE مخفف عبارت بهداشت، ایمنی و محیط زیست است که به مثابه استانداردی برای پیشگیری از بروز آلودگی در محیط‌های مختلف است. در برخی از تعاریفی که در توضیح این استاندارد می‌شود، معمولا آن را محدود به مجموعه‌ای خاص می‌کنند. برای مثال بهداشت، ایمنی و محیط زیست در صنعت. در صورتی که اگر گرایش‌های مختلف این رشته را هم بررسی کنیم متوجه گستردگی حوزه اچ اس ئی خواهیم شد.
در گرایش‌های مختلف این رشته که در معدود دانشگاه‌های ایران هم تدریس می‌شود، مباحثی در خصوص بهداشت محیط، بهداشت حرفه‌ای، ایمنی محیط کار، مهندسی محیط زیست و غیره دیده می‌شود. در واقع عمده تلاشی که در این رشته‌ها صورت می‌گیرد به حداقل رساندن عوامل خطر ساز موجود در مواد غذایی، آب، محیط زیست، بیمارستان‌ها، مدارس و یا کنترل فاضلاب و حتی در سطح پیشرفته آن کنترل خطراط روحی ناشی از فضای کار موجود در محیط مشاغل مختلف است.
HSE در حال حاضر به مثابه یک سیستم مدیریتی در محیط‌های فوق در نظر گرفته می‌شود. در کشور‌های عمدتا صنعتی توجه بیشتری به استاندارد‌های اچ اس ئی می‌شود چرا که معمولا عمده بحران‌هایی که در این خصوص شکل گرفته و زمینه ایجاد این رشته را به وجود آورده است، حاصل صنعتی شدن است. اما بیش از سه دهه است که بحث بهداشت محیط در سایر کشور‌ها هم اهمیت پیدا کرده و به سرعت بر این اهمیت و ضرورت افزوده می‌شود.
تعدادی از دانشگاه‌های کشور به تدریس اصول این استاندارد و همچنین نحوه مقابله با عوامل خطر ساز در محیط می‌پردازند، اما تعداد متخصصان این رشته اغلب جوابگوی میزان نیازی که به فعالیت در این حوزه وجود دارد نیست. به همین دلیل هم دوره‌های مختلفی در بعضی از شهر‌ها با هزینه‌های نسبتا قابل توجه برگزار می‌شود.
تقریبا تمام واحد‌های تولیدی و یا سازمان‌های نظارتی از متخصصان این حوزه استفاده می‌کنند. افرادی که در مشاغل تضمین کیفیت، کنترل کیفیت محصولات، ناظران بر روند ایمنی در جریان کار و کارشناسان ایمنی و بهداشت و حتی افرادی که به حوزه محیط زیست علاقه دارند به مطالعه و یا اخذ مدرک معتبر در این رشته اقدام می‌کنند.
دوره‌های مختلف آموزش مباحث ایمنی، بهداشت و محیط زیست جهت ارتقاء سطح کیفی مهندسین در حوزه کار، اخذ گواهینامه معتبر جهت ورود به بازار کار، تمدید پروانه کسب وکار و شرکت در آزمون‌های HSE اهمیت اساسی دارد.
پیمانکاران و یا کارفرمایانی که در حوزه صنعت و ساخت و ساز اقدام تمدید پروانه فعالیت می‌کنند طبق قانون موظف به ایجاد ایمنی و بهداشت در محیط کار خود هستند. افرادی که این دوره‌ها را سپری کرده باشند به راحتی می‌توانند به اخذ مجوز و یا تمدید آن اقدام کنند.
برای مثال طی ابلاغیه‌های متعدد وزارت راه و شهرسازی، که در سال 1396 هم اصلاحاتی در آن صورت گرفت پیمانکاران موظف هستند تا در بکارگیری مصالح ساختمانی و همچنین محیط کاری خود استاندارد‌های ایمنی، بهداشت و محیط زیست را لحاظ کنند. تمدید و صدور مجوز ساخت و ساز برای این افراد مستلزم دریافت گواهینامه معتبر HSE و رعایت این اصول در محیط کاری است.
و یا در دستور العمل‌های که از سوی شرکت ملی گاز صادر شده به موارد متعدد ایمنی در کار اشاره شده و به شاغلان و فعالان این حوزه در نظر گرفتن ایمنی، بهداشت و محیط زیست را بار‌ها توصیه کرده است و از لزوم در نظر گرفتن این استاندارد‌ها در محیط کاری برای اخذ و تمدید پروانه فعالیت صحبت کرده است. در شرح اهداف اصلی از صدور پروانه کار به مواردی چون آموزش کارکنان برای مقابله با خطرات، ایجاد پلن‌هایی برای مقابله با خطراط احتمالی و به حداقل رساندن عوامل خطر ساز اشاره شده است.
بنابراین در صورتی که متقاضیان نتوانند در محیط کاری خود این موراد را لحاظ کنند امکان صدور پروانه کار برای آن ها هم وجود ندارد. همچنین وزارت بهداشت از مهندسان بهداشت حرفه‌ای برای نظارت بر صحت اجرای HSE در محل کارگاه‌ها و صنایع مختلف استفاده می‌کند. در صورت عدم رعایت این اصول و گزارش بازرسان امکان جریمه و همچنین عدم تمدید پروانه برای کارفرمایان وجود دارد.
علاوه بر اهمیت HSE در محیط کار و صنعت باید به موضوعاتی در خصوص اشتغال هم اشاره کرد. در حال حاضر واحد‌های صنعتی، تولیدی، مواد غذایی، ساختمانی و غیره اقدام به استخدام کارشناسان حرفه‌ای ایمنی، بهداشت و محیط زیست می‌کنند و شرکت در دوره‌های HSE زمینه‌ای برای ورود بهتر کارشناسان به بازار کار و استفاده از فرصت‌های شغلی هم ایجاد خواهد کرد.
آن چیزی که معمولا در این دوره‌ها آموزش داده می‌شود به نوعی آسیب شناسی و پیشگیری است. در این دوره‌ها ابتدا مباحثی در خصوص عوامل خطر ساز در محیط‌های مختلف مطرح می‌شود و سپس راه‌های مقابله با آن بررسی و ارزیابی می‌شود. برای مثال اگر سوژه یک شرکت بسته بندی مواد غذایی باشد ابتدا محیط کار مورد بررسی قرار می‌گیرد و عوامل انسانی و غیر انسانی دخیل که احتمال ایجاد آلودگی دارند بررسی می‌شود و سپس چگونگی به حداقل رساندن این خطراط بررسی می‌شود.
در کشور‌های آلمان، آمریکا، انگلیس و بسیاری از کشور‌های پیشرفته عوامل خطر ساز روحی و روانی در محیط کار هم مورد بررسی قرار می‌گیرد و حتی اخیرا پژوهش‌های ارزشمندی در خصوص تغییر محیط زیست و ایجاد ناهنجار‌های اجتماعی مانند پرخاشگری صورت گرفته است که نشان از توسعه HSE است.
اما بحث ایمنی، بهداشت و محیط زیست در سطح محدودتری در کشور ما مورد بررسی قرار گرفته است و بیشتر بر شناسایی خطراط بارز در محیط‌های مختلف و ارائه HSE PLAN محدود شده است که البته خود گامی اساسی برای توسعه در زمینه‌های ایمنی و بهداشت محسوب می‌شود.
در این دوره عمده مباحثی که در حوزه بهداشت محیط وجود دارد بررسی خواهد شد. سیستم‌های مدیریت HSE، شیوه تهیه و نگارش پلن‌ها مختلف، قوانین و مقررات و استاندارد‌ها، تعیین خط و مشی و مباحثی در خصوص جایگاه بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای در سایر کشور‌ها و همچنین طرح مسائلی در خصوص آزمون‌های HSE، سوالات و منابع این آزمون بخشی از مباحث کارشناسان ما در این دوره خواهد بود.