تاریخچه شهرنشینی و شهرسازی
شهر چیست ؟
شهر مجموعه‌ای از ترکیب عوامل طبیعی، اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است که در آن جمعیت ساکن متمرکز شده است. جمعیت در این مجموعه به طور منظمی درآمده و آداب و رسومی را برای خود ابداع کرده است.
تعاریف مختلف شهری :1- تعریف عددی2- تعریف تاریخی3- تعریف حقوقی
1- تعریف عددی :
مرکزی از اجتماع نفوس که در نقطه‌ای گرد آمده و تراکم و انبوهی جمعیت در آن از حد معینی پایین تر نباشد. بر این اساس در بیشتر کشورها، حد جمعیت شهر 2500 نفر است.
2- تعریف تاریخی :
برخی از علما معتقدند ، که مراکزی که از قدیم نام شهر به آن اطلاق شده است، به عنوان شهر شناخته می شوند.
3- تعریف حقوقی :
در دوره‌های گذشته، شهرها دارای امتیازاتی بودند، که در روستاها نبود. مانند حق داشتن بازار و خدمات نظامی .
عوامل پیدایش شهرها
1- مازاد تولید محصولات کشاورزی
2- توسعه شبکه راهها و تمایل بشر به ایجاد یک زندگی دسته جمعی
3- توسعه مبادلات کالا و پیشرفت های تاریخی
4- عوامل طبیعی مانند وجود آب، مساعدت زمین و خاک
عوامل گسترش شهرها :
1- تحول در حمل و نقل و سرعت مبادلات .
2- پیدایش تخصص و تقسیم کار
3- ازدیاد جمعیت
4- توسعه مهاجرت ها
5- تمرکز صنعت و مهاجرت
6- توسعه مراودات اقصادی
7- بالا رفتن سطح درآمد
8- تنوع در مشاغل
9- پیدایش و گسترش وسایل ارتباط جمعی
شهرسازی چیست ؟
مجموعه روشها و تدابیری که متخصصین امور شهری بوسیله آن شهرها را بهتر می سازند به شهرسازی یا علم تنیسق شهرها شهرت دارد.
از دیدگاه دیگر ، شهرسازی عبارتست از مطالعه، طرح ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی .
تاریخچه و خاستگاه شهرسازی :
1- لوکوربوزیه معتقد است : « آغاز شهرسازی معاصر به پایان قرن هفدهم، زیالی لوئی چهاردهم است و او را نخستین شهرساز دنیای غرب بعد از تمدن روم می داند »
2- زیگفرید معتقد است : «آغاز شهرسازی معاصر به سالهای آخرین قرن شانزدهم بر می‌گردد. یعنی – دوره پاپی سیکستوس پنجم – که وی را اولین شهرساز مدرن می داند.
3- زیرلو معتقد است : «نظام جدید خانه‌سازی در حومه‌ها که امکان جرایی یک نفر از همسایه‌اش را میسر می سازد، ترجمان تجملی خانه‌های بشر اولیه است.
وظایف شهرسازی :
1- طرح و تنظیم نقشه‌های جدید
2- توزیع صحیح تأسیسات شهری و برنامه‌ریزی جهت حمل و نقل شهری
3- بسط روابط اجتماعی و اقتصادی
4- ایجاد محیط‌های راحت و سالم
5- کاستن از اثرات سوء زندگی شهری
شهرساز کیست ؟
در حقیقت شهرسازی یا طرح و برنامه‌ریزی شهری عبارت از دو پدیده محیط و انسان هستند، که در کنار هم جوامع زیستی را به وجود آورده اند.
شهرساز به ایجاد رابطه‌ای منطقی بین انسان و محیط زیست مبادرت می کند.
امروزه متخصصین شهرسازی در زمینه مسائل شهرسازی، در دو رشته اصلی برنامه‌ریزی شهری (Urban planning) و طرح ریزی شهر (Urban Design) ایفای نقش می‌پردازند.
مدرنترین شهرهای آسیا
کره جنوبی، کشوری در شرق آسیا بزرگترین طرح شهرسازی تکنولوژیک را تا سال 2020 به اتمام می‌رساند. این طرح که شامل ایجاد سه شهر به نام های «گوانگیانگ»، «اینچون» و «بوسانیجینها» است، سبب ایجاد یک قطب اقتصادی در شمال شرق آسیا می‌شود که 5/1 میلیارد نفر جمعیت خواهد داشت (چهار برابر جمعیت اروپا). این مجموعه می‌تواند 20 درصد از کالاهای مصرفی جهان را تولید کند. این شهرها با استاندارد جهانی طراحی شده و می‌توانند با سایر شهرهای پیشرفته دنیا رقابت کنند. حامی اصلی این طرح دولت مرکزی کره جنوبی است که با ایجاد تسهیلات درصدد سرعت بخشیدن به اجرای آن است . از جمله اقدامات دولت در این زمینه کاهش قیمت زمین و مالیات است. همچنین دولت با آسان کردن پروسه‌های اداری و موارد اخذ مجوز کمک شایانی به این حرکت شهرسازی- اقتصادی کرده است.
کره جنوبی امیدوار است با شهرسازی بین المللی – تکنولوژیک، رشد اقتصادی خود را به حد مطلوبی برساند. البته این کشور در آخرین آمارگیری اقتصادی رتبه دوازدهم جهان و سوم آسیا را دارد. با این حال سردمداران اقتصادی این کشور، رسیدن به رتبه نخست اقتصاد جهانی را در شهرسازی مدرن هدف اصلی خود دانسته و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند. ویژگی این مجموعه در دومنظوره بودن آن است. که هم مسکونی است و هم تجاری. شهرهای پیشرفته در کره جنوبی ضمن دربرداشتن تمام امکانات زندگی برای شهروندان، از شرکتها و کمپانیهای داخلی و خارجی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی استقبال می‌کنند. زبان رسمی این مناطق، کره‌ای و انگلیسی است. زبان انگلیسی از آن جهت در مناطق آزاد کره به رسمیت شناخته شد که زبانی بین‌المللی و تنها راه برقراری ارتباط اقتصادی- تجاری با کشورهای خارجی است. بنابراین با این راهکار امکان جذب بیشتر سرمایه‌ها و نیروی کار خارجی برای مناطق آزاد کرد فراهم می‌شود. از طرفی دیگر بودجه طرح شهرهای تکنولوژیک کره قرار است با بخشی از سرمایه‌گذاری‌های خارجی تامین شود. پس ضرورت دوزبانه بودن آنها بیشتر احساس می‌شود. مدارس، بیمارستان‌ها و مرکز‌های خرید هم با سیستم دوزبانه اداره می‌شوند تا امکان اسکان شهروندان خارجی که هدف اصلی این طرح است، مهیا شود. از دلایل اصلی شکل‌گیری این ایده، قرار گرفتن کشور کره در همسایگی چین است. چین با جمعیتی بالغ یر یک میلیارد نفر، طی چندسال اخیر توانسته بازار جهانی را به دست گیرد. همین مسئله این کشور را در حوزه اقتصادی به رقیبی سرسخت برای همسایگان خود، در درجه اول، و سپس برای سایر کشورها تبدیل کرده است بنابراین کشور کره برای کم کردن و در نهایت از بین بردن فاصله اقتصادی خود با چین، به چنین شهرسازی مدرنی روی آورده است.