ساختمان سازی
درشروع کاریک ساختمان طراحی شده طرحی درمقابل قراردارد که باهمکاری مهندس ساختمان تهیه می شود. برای اینکه طراحی واستراکچر درارتباط نزدیک بایکدیگر باید باشند. برای طراح سیستم باربر ساختمان نیاز به تجربه است که آن موجب انتخاب روش واقتصادی ماده ساختمانی ویک سیستم مناسب باربری می شود که هدایت درست عملیات ساختمان ساده ترین روش تقریبی محاسبه بسیار مهم است .
طرح پس از اینکه به صورت قابل رویت ترسیم می شود محاسبات نهایی استاتیکی انجام می شود .
درآخر وارد جزییات کار می شود سپس طرح نهایی اجرایی ترسیم می گردد.
طراحی خوب همراه استراکچرمطمئن واقتصادی برای یک ساختمان نیاز به شناخت درمورد مصالح ساختمانی ، سیرنیرو ، اندازه ها ، اجراو نوع آن و همچنین نظارت وسیح ودقیق ، تمرین واستعداد ذاتی می باشد.
بخاطر هماهنگی وتوضیحات واضح بین کارفرما ، مهندس ، شرکت اجراکننده ومسئولین ساختمان مثل شهرداریها می بایست برای ایجاد یک ساختمان مدارک زیر ارائه شوند.
طراحی معماری ، محاسبات استراکچر ، فهرست بهاء باتوضیحات مربوطه خصوصا نوع مصالحی که باید درآن استفاده شوند پلان زمانبندی وبرای مصالح ساخنمانی جدید و تازه عرضه شده ازتولیدهای مخصوص ، باید کنترل مخصوص درمورد مرغوبیت وایمنی ، احتمالا برگه آزمایش موجود باشد.
تمام محاسبات باید به آسانی قابل کنترل باشند درصورت استفاده از فرمول خاص ازمنابع غیر قابل دسترسی آنها به اثبات برسند یعنی نحوه رسیدن به آن فرمول محاسبات باید حتی با گذشتن سالها قابل دسترسی و قضاوت باشد.
داشتن اطلاعات اولیه اززمین ونوع خاک ازقبیل : مقاومت ، نوع خاک به ویژه ازنظر ریزش بودن وضعیت آب زیرزمینی، عمق یخبندان وسایر ویژگی های فیزیکی خاک آزمایش شود.
به طور کلی نباید عمق پی کنی کمتر از50 سانتی متر باشد.
درگود برداری پی هنگام اجرا ممکن است جداره ریزش یااینکه پی ساختمان مجاور زیر آن خالی شود که به وسیله شمع (ازنوع چوت یا آهن ) یا چیدن آجر به صورت پله ای مهارمی شود .
یک راه دیگر که می توان انجام داد اجرا جزء به جزء است . ابتدا محل ستونها اجرا شود ودرمرحله بعد پس از حفاری تدریجی اجزاء دیگر دیوارسازی انجام گیرد.
درزمینهای خاک دستی همان طور که از اسم آنها پیدااست خاکی است که ازمحل دیگر به زمین منتقل شده است ونباید ساختمان راروی آن بنا کرد ازمشخصات این زمینها است ووجود ذرات غیر طبیعی درآنهاست.
درابتدا زمین کانال کشی شده بود که این کانال کشی برای بستن آرمارتو آماده شده دو طرف این کانالها راباآجر چیده شده که این عمل برای جلوگیری ازریزش خاک به داخل کانال درهنگام عملیات بتن ریزی انجام می گیرد . ذرات خاک مانع چسبندگی بتن می شود.
کل کانالها رابایک بتن به نام متر که ازنظر سیمان دارای خلوص پاین است پوشیده می شود چون سیمان برای تحمل فشاریست که برای یک سطح صاف وجلوگیری ازقسمت شیره بتن می باشد.
این بتن هم به بتن نظافت معروف است ضخامت 10تا 15سانتی متر وعیار سیمان 100تا 150کیلوگرم سیمان است .
سپس روی آجرهای این کانالها راباپلاستیک می پوشانند چون مانع از نشت شیر آب بتن به اطراف می شود.بتن ریزی سبب ارتباط وپیوستگی به عبارت دیگر یکپارچگی که دراثر بتن درجا بیم همه اعضاء بوجود می آید بافایده است.
بتن غیر مسلح : نام قبلی بتن کوبیده شده برای فوئداسیون ، دیوارها ، دیوارهای مایل وغیره . وقتی که بارگذاری سبک است به بتن 50 ، 100 ، 150 مربوط است.
بتن 150 ، 250 ، 350 برای دیوار زیرزمینی ، دیوارهای باریک باربر درساختمان یاپایه های کلفت در پل سازی است.
بتن مسلح : برای اعضای ساده ساختمانی تحت بارگذاری ضعیف بدون خطر زنگ زدگی همچنین برای فونداسیون ولی نه برای اعضای ظریف.
بتن 250 : برای ساختمان های معمولی
بتن 350-450 : برای اعضای ساختمانی تحت بارگذاری بسیار قوی ، برای پلها وسایر کارهای رده بالای مهندسی اعضای پیش ساخته، اعضای بتن پیش تنیده ازهمه نوع.
بتن 550 : بعنوان بتن درجا برای اعضای نه خیلی باریک پل ها که خصوصا تحت بارگذاری شدید قرار گرفته اند وسایر کارهای مهندسی درقطعات پیش ساخته حتی درساختمانهای بلند اعضای رده بالا وباارزش .
بتن پیش تنیده :
جنس بالاتر بتن تا 80 است که این بتن استاندارد شده نیست نیاز به اجازه مخصوص ازاداره نظارت ساختمان دارد . نیاز به کنترل ونظارت دقیق داشته واغلب باید آزمایش شود برای بتن پیش تنیده تراورسهای راه آهن خواسته می شود.
برای انتخاب میل گردها بتن بستگی به نوع سازه دارد ومقدار فشاری که به بتن وارد می شود دارد . درهنگام آرمارتوربندی درقسمتهایی که فشار بیشتر وارد می شود (درجای شمعهای ساختمان) تراکم میلگردها بیشتر می باشد وازمیلگردهای قوی تر استفاده می کنند درهنگام آرماتوربندی ابتدا درمیلگرد رابه نام خرپا درکانال گذاشته میلگردها راروی آن پهن کرده وبخ وسیله سیمهای فولادی آنها رامی بیند وتا حالت یکپارچه گرفته وازطرفین کانال وازکف چند سانتیمتر 3 تا 5 فاصله دارد تا بتن کاملا اطراف میلگردهای فولادی رابپوشانند تا ازخوردگی آنها جلوگیری کنند که این فاصله معمولا بستگی به آب و هوا ونوع خاک منطقه دارد . مثلا درسازه های دریایی این ضخامت بیشتر است تا درمنطقه خاکی به علت مواد معدنی بیشتر درآب دریا درهنگام بتن ریزی باید کاملا دانه بندی بتن حفظ شود یعنی دریک منطقه دانه های درشت ودریک منطقه دانه های ریز قرار میگیردو نسبت سیمان به آب رعایت شود درهنگام تخلیه بتن از آن میدان فاصله ارتفاع بتن تا زمین نباید از 20/1 سانتی متر بیشتر شود.
ودرهنگام بتن ریزی یا پمپ های هوا به داخل بتن هوا دمی می کنند تا یکنواختی ویکپارچگی کاملی بر بتن ایجاد شود دربعضی مواقع بتن ریزی دریک روز تمام نمی شود برای اینکه درروز بعد بتنی که می ریزند با بتن روزقبل کاملا به هم بچسبند بتن روز قبل رابا یک زاویه 45 درجه نسبت به افقی قطع می کنند وسطح آن رادرهنگام بتن ریزی مجدد آن کاملا شسته وتا کاملا تمیز شود که این سطح به نام سطح واریز معروف است. معمولا بعد از یک هفته قالبهای (آجر یاچوب یا صفحه های آهنی ) رابرداشته وبتن ریزی تمام می شود . باید توجه داشت درهنگام بتن ریزی صفحه های آهنی که برای قرارگرفتن شمع ها برروی آن دربتن ها قرار گرفته می دهند طبق نقشه های مهندسی کاملا درهمان فاصله واز نظر ارتفاع دریک سطح بایکدیگر قرارگیرند. این میله هایی که بوسیله مهره ها به این صفحه ها بسته شده نسبت به مقدار نیرو که به صفحه ها وارد می شود تعداد میله ها کم یا زیاد می شود از 4تا 9 میله بر روی آنها بسته می شود وانتهای این میله ها کاملا به سمت بیرون خم شده است وازنوع آج دار می باشد.
سازه ساختمان ازمجموعه ای ازاعضا مثل تیروستون تشکیل شده تا بتواند نیروهای گوناگون مانند وزن ساختمان ، باربرف ، باد یازلزله را تحمل نماید وبه زمین منتقل کند. درطراحی هر سازه ضوابطی وجود دارد که می تواند باعث حداقل هزینه ، حداقل وزن ، حداقل زمان ساخت وحداکثر بهره می گردد.
درطراحی سازه می توان از روش گام به گام زیر بهره برد:
1- برنامه ریزی 2- شکل اولیه سازه 3- تعیین بارهایی که توسط سازه تحمل خواهد شد
4-انتخاب اولیه قطعات سازه 5- تحلیل 6-ارزیابی 7- طرح مجدد 8-تصمیم نهایی
هماهنگی سیستم سازه با نوع مصالح درطراحی بنا عامل بسیار مهمی است. به طور مثال دربعضی از سازه ها نقش باربری را دیوارهای آجری وسنگی (مصالح بنایی) به عهده دارند که ساختمانهای اسکلت بنایی نامیده می شوند . دربعضی دیگر از ساختمانها با سقف به وسیله بتنها وستونها تحمل می شود این اعضای باربر ازفولاد یا بتون مسلح ساخته می شوند به این نوع ساختمانها به طور کلی اسکلتی گویند. نام خاص این گونه سازه ها بر حسب نوع مصالح اصلی مصرفی تعیین می شوند مانند اسکلت فلزی ، بتونی ، چوبی و غیره .
یکی ازویژگیهای مهم مصالح برای پایداری ساختمان دربرابر زلزله خاصیت جذب انرژی یابه عبارت دیگر خاصیت تغییر شکل زیاد قبل ازشکست می باشد. رفتار کششی مصالح مختلف باهم فرق دارند مصالح شکل پذیر مانند فولاد می تواند قبل ازشکست تغییر زیادی دهد ولی مصالح شکننده مانند آجر، تحت بارگذاری زیاد تقریبا هیچ رفتار ارتجاعی ندارد وبه طور ناگهانی می شکند.
چند نوع سازه اسکلت فلزی داریم :
سازه قابی : نیروهای وارده رابه همراه خودش تحمل ومنتقل می نماید.
سازه خرپایی : اعضای آن نیروهای وارده رابه صورت کششی یافشار تحمل می نماید .
سازه کابلی : سازه هایی هستند که نیروهای وارده رابه صورت کششی تحمل ومنتقل می نمایند.
ازفواید سازه های اسکلت فلزی مقاومت بالای فولادی درکشش وفشار است
اتصال چند قطعه به یکدیگر امکان پیش ساخته کردن قطعات سرعت نصب واشغال فضای کمتر وقابلیت کاربرد درارتفاع زیاد را می توان از مزایای اسکلت فلزی نام برد .
ازمزایای دیگر سازه اسکلت فلزی می توان به سبک تربودن نسبت به سازه بتون مسلح وشکل پذیری بیشتر وامکان ساخت کارگاهی ویاخارج ازکارگاه اشاره کردو ازمعایب این سازه مقاومت ضعیف دربرابر رطوبت وآتش سوزی ومحدودست طرحهای معماری به علت لزوم استفاده از بادبند را می توان نام برد.
کارگذاشتن ستونها :
ستونها یک ساختمان اسکلت فلزی نقش انتقال دهنده باروارده شده رابه فونداسیون به صورت نیروهای فشاری ، کششی ، بر ش یا لنگرخمشی به عهده دارند. دراین میان ستون فلزی با فونداسیون بتونی بااستفاده ازصفحه ای فلزی ارتباط برقرار می کند.
علت استفاده از صفحه در زیر ستونها این است که چون ستون فلزی به علت مقاومت بسیار زیاد تنشهای بسیار بزرگی را تحمل میکند وبتون قابلیت تحمل این تنشها را ندارد،بنابراین صفحه ستون واسطه است که ضمن افزایش سطح تماس ستون با پی سبب میگردد توزیع نیروهای ستون در حد قابل تحمل برای بتون باشد که نحوه کار گذاشتن این صفحه را در صفحات قبل توضیح داده شد کار اتصال صفحه زیر ستون با بتون به وسیله میله مهار (بولت)صورت می گیرد بولت نقش عمده ای ندارد وتنها پایه را در محل ثابت نگه میدارد.هنگام نصب ستون عملی دیگری که انجام شد انتهای ستون سنگ خورد، صاف میکنند تا تمام نقاط مقطع ستون روی صفحه بیس ـ پلیت قرارگرفته وعمل انتقال نیرو به خوبی انجام بگیرد. واطراف چون علاوه بر فشار لنگر نیز بر صفحه ستون وارد میشود طول بولت باید به اندازه باشد که کشش وارد شده را تحمل کند.
(( نصب ستون به صفحه های فلزی))
اتصال ستون فلزی به شالوده ستونی به نیروی موجود درپای ستون بستگی دارد. درستون باانتهای مفصلی فقط نیروی فشار وبرشی ازستون به شن منتقل می شود . دراین حالت اتصال ازطریق نبشی ها صورت می گیرد.
اگربخواهیم لنگر خمشی رانیز به بتن انتقال دهیم (اتصال گیردار) ازطریق قطعات ورق یعنی لچکی ها صورت میگیرد. به علاوه بااستفاده ازلچکی ها دراتصال پای ستون ضخامت ورق کف ستون کاهش می یابد.
((نصب پیچهای مهاری))
نصب پیچهای مهاری درموقع بتون ربزی : دراین روش پیچها رادر محلهای تعیین شده قرارمی دهند وموقعیت آنها سیمهای فولادی معمولا ثابت می کنند . سپس بتن را میریزند .
روش دیگر برای نصب پیچهای مهاری پس از بتن ریزی این است . دراین روش درمحل پیچهای مهاری به وسیله قالب درداخل بتون ، فضای خالی ایجاد می کنند پس از گرفتن وسفت شدن بتون جعبه رااز محل خارج می کنیم ، سپس پیچ مهاری رادر محل خود درگیر با آرماتورقرارمی دهیم وتنظیم می کنیم واطراف آن رابتون که معمولا دانه ریز است پر می کنیم.
دربعضی مواقع اتصالا کف ستون با بتن به بجای پیچهای مهاری از میلگردها یا تسمه ها استفاده می شود که به ورق کف ستون جوش می دهند . روش کار به این صورت است که معمولا درموقع بتون ریزی مجموعه ورق کف ستون ومهارها را درشالوده می گذارند پس از گرفتن وسفت شدن بتون ستون راروی ورق کف ستون قرار می دهند وجوشکاری می کنند .
معمولا درهنگام بتن ریزی حبابهای هوا درزیر ورق کف ستون محبوس می شوند . حتی اگر در موقع بتون ریزی حبابی درزیر ورقه نمانده باشد به علت آفت بتن فاصله ای بین ورق کف ستون وبتن به وجود می آید. بخار آب دراین فاصله تقطیر می شود خطر زنگ زدگی وضعیف شدن کف ستون را پدید می آورد و امکان تنظیم بعدی ورق ستون وجود ندارد.
((چگونگی ساخت ستون))
ستونها ممکن است بر حسب نیاز با ترکیب واتصالات از انواع پروفیلها ساخته شوند . به طور معمول ورایج به صورت زیر است
الف) اتصال دو پروفیل به یکدیگر به طریقه دوبله کردن
ب) اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری روی بالها
ج) اتصال دو پروفیل با بستهای فلزی(تسمه)
الف)دراین حالت دوبال پروفیل رابه یکدیگرجوش داده ودرصورتی که درسرتاسرستون به جوش نیازی نداردودست کم جوش ما باید به صورت زیرباشد:
در نقاط گره(نقاطی که تیر به ستون میرسد)بایستی مطابق آئین نامه مقررات ملی ساختمان طول جوشی به اندازه عرض مقطع ستون در بالای تیرقرار گرفته روی نشیمن تا زیر نشیمن ادامه یابد.در محل پای ستونها نیز بایستی با اندازه عرض مقطع ستون از روی صفحه بیس پلیت جوش گردد که باتوجه به وضعیت اجرایی این طول جوش از بالای ورق سخت کننده واقع در پای ستونها محاسبه واجرا میگردد که مهندسین ناظر محترم میبایستی به این مهم توجه وافرنمایند.
حداکثر فاصله ی بین طولهای جوش در طول ستون به صورت غیر ممنه از 60سانتیمتر تجاوزنکند وطول جوش ابندایی انتهای ستون بایدبرابربزگترین عرض مقطع باشدوبه طور یکسره باشدوطول موثر درهرقطعه از جوش منقطع نبایداز 4برابربعد جوش یا40میلیمترکمترباشدوتماس میان بدنه دوپروفیل نیایداز یک شکاف 5/1میلیمتری تجاوزکنددر نقشه ها مقدار جوش را آنیکونه بیان می کنند(100×200)یعنی 20 سانتیمتر جوش 10 سانتیمتر فاصله ی خالی جوشودر برخی موارد گفته می شود75درصدیعنی 75درصدجوش کاری درستون صورت گیرد25سانتیمتر فاقد جوش کاری باشد.
ب)روش اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری:
ورق اتصال روی نیمروخ متصل می گردد فاصله ی جوشها مقطع که ورق را به طور نیمروخ ما متصل میکندمعمولا از 30سانتیمتر نباید کمتر باشد.
ج)اتصال دو پروفیل با بستهای فلزی:
این روش معمولی ترین نوع ستون درکشورمان است دو تیر آهن را درفاصله ی معین از یکدیگر قرار میگیرد وقیدهای افقی یا چپ وراست این دو نیمروخ را به هم متصل میکند.دراین روش ستون ریزی بیشتری راتحمل می کند.
((پلها ))
پلها عضو های فلزی افقی اصلی هستند که با اتصالات لازم به ستونها متصل می شوند وبه وسیله آنها بار طبقات به ستونها انتقال داده می شود.
((ساخت پلها ))
معمولا پلها به جای تیر تکی از تیرهای دوبله استفاده می شود که باید دوتیر درمحل بالها به یکدیگر متصل شوند وچنانچه این پلها ضعیف باشند بااضافه کردن تسمه یا ورق تقویت می شوند.یا آنها رابه صورت لانه زنبوری درمی آورند ویا درصورت لزوم تیرهای لانه زنبوری را باورق یا تسمه تقویت می کنیم واین ورقها از هردوطرف ودرقسمت عرض نیز جوش می دهیم .
پلهای لانه زنبوری می توانند خمشی بیشتروبا تغییرشکل نسبتا کم و وزن کمتر درمقایسه با تیرهای تقویت شده مشابه تحمل کند استفاده از تیرهای لانه زنبوری باعث صرفه جویی بسیار زیادی درمصالح خواهد شدعلامت تیرهای لانه زنبوری در تنه ها به صورت cipe یا cnp می باشد . ازجمله معایب لانه زنبوری وجود حفره های آن است که نمی تواند تنشهای برشی رادرمحل تکیه گاه پل به ستون یا اتصال تیرآهن تودلی به پل لانه زنبوری تحمل کند بنابراین برای دفع این عیب اقدام به پر کردن بعضی از حفره ها با ورق وجوش می دهند.
تیر آهن به دوروش برش میدهند : یکی به صورت دستگاه قطع کن سنگین که به یک گیو تین مخصوص مجهز است و دوم به صورت گرم انجام می گیرد با شعله بنفش رنگ قوی حاصل از گاز استیلی واکسیژن به وسیله لوله برنول انجام می دهند.
سپس بعد از نصب پلها به ستونها که معمولا بااستفاده از نبشی ها صورت می گیرد یا بوسیله پیچ کردن آنها به ستونها اتصال را برقرار می کنند .بعد ازاتصال پلها تیر آهنها ی فرعی که معمولا بین دوپل قرار می گیرند به فاصله های معین ازیکدیگر قرارگرفته که معمولا بین 80 تا 90 (به میزان قدرت تیرآهن ودهانه دوپل بستگی ومقدار باری که تحمل کند دارد ، سپس این تیرآهنهای فرعی را به وسیله نبشی ها به پلها جوش می دهند. که درساختمانها مرتفع برپاکردن ستونها وپلها وتیرآهنهای فرعی با جرثقیلهای مخصوص (20تن)
درساختمانهای بلند اسکلت فلزی مرکب ازتیر وستون استحکام ومقاومت آنها درمقابل نیروهای جانبی بستگی درجه گیر داری اتصالات تیر وستونشان دارد .اگر اتصالات بین تیر وستون به طور مستحکم باشند که زاویه میان آنها تغییر نکند ساختمان می تواند نیروهای عرضی را تحمل کند وازحالت شاغولی خارج نشود. اگر یک دهانه ازقالبهای ساختمان رادر ارتفاع بارگذاردن قطعه های چپ وراست به صورت شکلهای مثلث درمی آوریم. شکل مستحکم وتغییر ناپذیر رابه وجود می آوردو قسمتهای دیگر ساختمان با تکیه برروی آن حالت پایدار به خود خواهند گرفت زیرا زوایای هر مثلث بدون تغییر طول اضلاع آن تغییر نخواهد کرد به عبارت دیگر نیروی بسیار لازم است تاطول اضلاع تغییر یابد شکلهای مثلثی را مهاربندی یک باد بند چپ وراست می نامند. معمولا بادبندی به این صورت درساختمانها همیشه امکان پذیر نیست ، زیرا درسطوحی که بادبند قراردادهی شود احداث دریا پنجره دچار اشکال می گرددمگراینکه بادبندی را مطابق شکلهای زیر قرار دهیم که دراین صورت میزان تاثیر آنها به اندازه بادبندی ضربدری نخواهد بود . دراین گونه سازها می توان اتصالات راساده اجرا کرد وقابها را عمدتا برای بارها قائم طراحی نمود. درساختمانها اسکلت فلزی بادبند به دوصورت اجرا میگردد 1-بادبند قائم 2- بادبند افقی
((بادبند قائم))
به منظور مهار ساختمان درمقابل نیروی جانبی استفاده می شود ومعمولا بین دوستون ودو پل بالایی وپایینی اجرا میگردد .
((بادبند افقی ))
درحالتهای وسیع که پوشش سقف به وسیله خرپا انجام می شود ویا درسقفهای طاق ضربی اسکلت فلزی برای صلبیت سقف از این نوع باد بنداستفاده میگردد.
معمولا پروفیلی که بر بادبندها استفاده میگردد معمولا نبشی ،ناودانی ونیمرخ می باشد
شیوه نصب باد بندها اعم از فاد مقری و جوش:
اتصال باد بندها در گو شه هابه قاب فلزی با یک صفحه انجام میگیرد .در بعضی موارد اتصا لات چپ وراست به وسیله ی میلگرد ودر محل اتصال به صورت مفصلی متصل می گردد.
((درز انبساط)):
برای جلو گیری از خرابی های نا شی از انبساط وانقباض ساختمان بر اثر تاثیر درجه حرارت محیط خارج یا جلوگیری از انتقال بار ساختمان قدیمی مجاور به ساختما نی که جدید احداث می شود .همچنین درمواردی که ساختمان بزرگ است وازچند بلوک متصل به هم تشکیل می شود باید به کاربردن درز انبساط درمحل مناسب پیش بینی شود.
در کلید ساختما نهای فلزی که طول انها بیشتر از 50متر ویا در ساختمانهایی با پوشش محافظ ودر حالات خاص نباید از یکصدمترتجاوزکند.برای پوشاندن وپرکردن فواصل درز اتبساط ازمواردی استفاده می کنند که قابلیت که قابلیت ارتجاعی داشته باشد .
اگر در هنگام استقرار اسکلت فلزی ستونها که در مجاورت یک درز انبساط قراردارند ، به طور موقت به وسیله قطعات فلزی متصل شوند پس از استقرار باید این اتصالات بریده شوند تا ساختمان درمحل درز انبساط به یکی از قسمتهای مجاور خود جدا شود.
((درز انقطاع ))
برای جلوگیری ازخسارت وکاهش خرابی ناشی ازضربه ساختمانهای مجاور یکدیگر به ویژه درزمان زلزله ساختمانهایی که دارای ارتفاع بیش از 12 متر یادارای بیش از چهار طبقه هستند باید به وسیله درز انقطاع از ساختمانهای مجاور جداشوند . همچنین حداقل عرض درز انقطاع درتراز هر طبقه برابر 100/1 ارتفاع آن تراز از روی شالوده است . این فاصله را می توان درمحلهای لازم وبا مصالح کم مقاومت که درهنگام زلزله در اثر برخورددوساختمان به آسانی مصالح مزبور خرد می شوندپرکرد.
آرماتور بندی:
مرحله بعدی از کار ارماتور بندی می باشد. ارماتور بندی: یعنی برش کاری خم کاری ومونتاژمیلگرد ها به شکلهای مورد نیاز در پروژه هایی که عکسهای ان تهیه شده موفق به دیدن ارماتور بندی در سه مدل شدیم.
مدل اول فونداسیون نواری بود. در فونداسیون نواری یک سفره میلگرد در پایین فونداسیون و یک سفره میلگرد در بالا بود سفره بالا توسط خرکهایی با فواصل حداکثر 2 متر نگهداری میشود. سایز میلگردهای طولی بزرگتر از سایز میلگردهای عرضی بوده. میلگردها در انتها خم شده که به این طول طول گیرایی میلگرد می گویند که فرمول ان 12دی بی می باشد یعنی انکه اگر میلگرد نمره 20 بوده باید 24 سانتی متر طول خم ان باشد.
در جاهایی که میلگردها قطع شده بودند برای اینکه میلگردی دوباره از ان محل ادامه یابد میلگردها بر روی هم دیگر امده بودند. که به این روی هم امدگی ((اورلب)) می گویند که فرمول ان??دی بی می باشد. یعنی انکه دو میلگرد 20 در محل قطع باید ???سانت اورلب داشته باشند.
دسته دوم ارماتور بندی ها شناژها بوده. شناژ ها معمولا" از چهار میلگرد طولی تشکیل شده بودند که به وسیله میلگردهای عرضی با قطر نازک تر 8 میلی متری در فواصل 20 تا 25 سانتی متری نگه داری می شدند.
دسته سوم ارماتورها ارماتورهایی بودند که در کف فونداسیون های منفرد دیده می شد که به صورت یک شل با فواصل 12 تا 15 سانتی متری اجرا شده بودند.
عامل مشترکی که در تمام ارماتورها دیده می شود موارد ذیل بود:
1) اورلب 2) طول خم 3) کاور( پوشش بتن روی میلگرد را کاور می گویند. که بسته به موقعیت میلگرد و محل از 5/2 تا5/7 سانتی متر می باشد.)
بتن ریزی:
تعریف بتن:بتن ماده ای است متشکل از شن- ماسه- آب و پودر سیمان که به نسبت های مشخص با یکد یگر تر کیب می گردند.
عیار بتن: به مقدار پودر سیمانی که در هر متر مکعب بتن مصرف می شود عیار بتن می گویند. به عنوان مثال درپروژه مذکور جهت محاسبه سیمان مورد نیاز برای یک فونداسیون منفرد 120×100×70 مقدار 252 کیلو گرم سیمان با عیار ذکر شده در نقشه که 300 بود مصرف شد.
1.20×1×.70×300=252
متراکم کردن بتن توسط دستگاه ویبراتور:
پس از ریختن مقدار مشخصی بتن در محل های مربوطه جهت متراکم کردن بتن و جای گیری بهتر بتن بر روی هم از دستگاهه به نام ویبراتور استفاده می کنند این دستگاه تشکیل شده از یک میله فلزی یک شلنگ که داخل ان یک سیم قرار دارد و موتور دستگاهکه باعث چرخش سیم داخل شلنگ می گردد.
نحوه صحیح ویبره زدن:
بعد از روشن کردن دستگاه ویبره باید شلنگ ویبره یا به عبارتی میله فلزی به صورت قایم نگاه داشته شود و ان را در بتن فرو کرد و در کمتر از چهار ثانیه ان را بیرون کشید.
نگه داشتن زیاد ویبره در بتن باعث بر هم خوردن دانه بندی بتن شده و دانه های درشت به پایین و ماسه و شیره بتن به روی کار می اید که عملا" اشتباه است.
پس از بیرون کشیدن میل ویبره محل بعدی که باید ویبره زده شود مرکز دایره ای است مماس بر دایره قبل.
از خوردن میل ویبره به ارماتور باید جلو گیری کرد چون همان اتفاق بالا رخ خواهد داد.
بعد از انجام ویبره استاد کار روی بتن را (سطح بتن) با ماله صاف و پرداخت می کند که نمای خوبی داشته باشد.
بعد از انجام بتن ریزی عمل آوردن بتن مهم ترین کار می باشد که با توجه به دمای محیط ارزش آن فرق می کند. بتن بعد از 24 ساعت باید مرتبا" آب داده شود تا بتن گیرایی اولیه خود را به دست آورد. چنانچه هوا گرم باشد میزان آب دهی به بتن بیشتر و بر عکس.
معمولا" اعضای بتنی که آب بر روی آنها نمی ایستد مثل ستون های بتنی به دور آنها چتایی پیچیده و با پاشیدن آب بر روی چتایی با نوبتهای مشخص بتن را خیس نگه می دارند.
ضمنا" قبل از آب دادن به بتن باید کلیه قالبهای اجری بر چیده شود تا آب به همه جای بتن برسد.
تحکیم بستر:
قبل از هر عملیات ساختمانی ناظر باید از مقاومت خاک زیر فنداسیون مطلع گردد و چنانچه خاک دست ریز یا سست باشد باید مقاومت خاک را افزایش دهد. که این کار با انجام ((شفته اهک)) جبران می گردد.
برای شفته اهک باید از خاک با دانه بندی متنوع که به قول معروف به ان ((چال)) میگویند و به ان دوغاب اهک شکفته اضافه می شود استفاده کرد. هر چه اهک به حالت دوغ اب نزدیکتر باشد دانه های ان در اب حل شده باشد شیره اهک بهتر نفوذ کرده و موثر تر خواهد بود.
شفته اهک مقاومتی تا حدود 10 کیلو گرم بر سانتی متر مربع در بستر ایجاد میکند. پس ازانکه شفته اهک سفت شد و بستر مقاومت خود را به دست اورد بر روی ان یک لایه بتن که به بتن پاکیزگی یا بتن ((مگر)) معروف است باضخامت 10 سانتی متر و با عیار 150 کیلو گرم بر متر مکعب بر روی ان پهن میکنیم . بعد از اجرای بتن مگر عملیات قالب چینی انجام می گردد.
قالبها اصولا" از نظر مصالح به 3 دسته تقسیم می شوند:
دسته اول قالبهای فلزی می باشند: این قالبها در مکانهایی که سطح بتن از نظر نما و زیبایی اهمیت دارد و اصطلاحا" سطح باید ((اکسپوز)) باشد استفاده گردد. که معمولا" مقرون به صرفه نبوده و در کارهای با اهمیت بالا و ویژگی ذکر شده استفاده می گردد.
دسته دوم قالبهای چوبی می باشد:این قالبها بیشتر از قالبهای دسته اول کار بورد دارند و با توجه به جنس چوب و مورد مصرف پنج تا شش بار می توان از انها استفاده کرد. قالبهای چوبی قبل از مصرف باید سطحی را که با بتن در تماس است را با روغن سیاه کاملا" چرب نمود. این کار دو مزیت دارد اول انکه بعد از گرفتن بتن قالب به راحتی از بتن جدا می گردد و ثانیا" اینکه بعد از گرفتن بتن تخته ها انعطاف پذیر تر بوده و خشک نمی گردد چون روغن در انها نفوذ کرده.
دسته سوم قالبها اجرای می باشند: که به صورت یک اجره یا نیم اجره کار میشوند. این سری از قالبها از نظر هزینه اقتصادی تر از دسته اول و دوم می باشند و همان بنا می تواند این کار را انجام دهد.
قالبها بعد از گرفتن بتن جمع می شوند و دوباره مورد مصرف قرار می گیرند باید دقت نمود ملاتی که برای این نوع قالب چینی استفاده می گردد. ماسه خاکی و مقدار خیلی کمی هم اهک در ان باشد. این کار بدان دلیل است که هنگام بر داشتن قالبها ملاتها به اجر نچسبیده و اجر به راحتی تمیز می شوند. مهمترین نکته ای که در قالب چینی اجری باید دقت نمود ان است که که بدلیل خاصیت جذب اب شدید اجر باید قبل از بتن ریزی از یک پلاستیک بین قالب و بتن استفاده کرد پلاستیک مانع جذب شیره بتن به اجر می گردد.
روش دیگر استفاده از خاک گچ می باشد. به این ترتیب که یک لایه خاک گچ با ضخامت حدود 2 سانتی متر به دیواره داخلی قالبها کشیده شده و بعد از خشک شدن خاک گچ سطح خاک گچ را چرب می کنند.
جوشکاری:
جوشکاری به طور کلی شامل مراحل زیر می شود:
1) ساخت شاسی زیر کار:معمولا" برای اینکه قطعات بعد از ساخت دوچار پیچش و یا تلورانس زیاد در ابعاد نشوند بایدآنها را در روی یک سطح تراز مونتاژ نمود. به همین جهت با خود آهن آلاتی که در آخرین مرحله مورد مصرف قرار می گیرند مثل آهن های تیرچه اقدام به ساخت شاسی با فواصل و ارتفاع مشخص می کنند.
2) برش و ساخت ستونها:در کارگاه کلید برشها با هوا برش انجام می گردد.ستونها معمولا" به صورت جفت - جفت با ورق تقویت- نردبانی- نردبانی با ورق تقویت- تریبل- تریبل با ورق تقویت و جوشهای مخصوص (کام و انگشت دانه ) می باشد.
در پروژه مذکور بعد از انکه ستونها را در پهلوی هم جفت می کردند بین دو ستون را به اندازه 3 میلیمتر باز می گذاشتند تا توسط الکترود نفوزی را با برس سیمی پاک کرده و یک پاس دیگر با الکترود معمولی بر روی آن می رفتند . بعد از مونتاژ ستونها- نشیمن گاهها را که به صورت آماده یا ساخته شده در کارگاه می باشند در ارتفاعهای مشخص بر روی ستون جوش داده مشود.
3) تقریبا" در 4 سال اخیر دهانه هایی که باد بند دارند برای بهتر شدن کیفیت جوش قطعات باد بندی به صفحات باد بندی آنها را بر روی زمین مونتاژ می کنند و بعد از جوشکاری یک طرف انها را با جرثقیل بر گردانده و طرف دیگر آن را جوشکاری می کنند.
4) بعد از ساخت ستونها و یا قابهای باد بندی توسط جرثقیل ستونها و یا قابها بر روی صفحه ستونها به صورت شاقولی جوشکاری می گردند.
5) پل ریزی: بعد از علم کردن کلیه ستونها حتما" باید حداقل هر ستون مهار شود. که این کار با پل ریزی انجام می گردد.
6) تیرچه ریزی: بعد از انجام پل ریزی انجام می شود. تیرچه ها بر روی پل قرار می گیرند فاصله دهانه تیرچه ها درسقف کرومیت 75سانت میباشد.
ضمنا توجه به این نکته مهم است که در اتصالات جوشی،محل اتصال نشیمن تیرهای فرعی میبایست در هر 2طرف در لبه بالهای تیر فرعی،جوش کامل داشته باشد واز جوش جان به ستون پرهیز کنید زیرا با این عمل،اتصال گیردار شده ولنگر اضافی به ستون وارد میگردد واین عمل ستون را ضعیفتر میسازد.
نکاتی را که در هنگام جوشکاری متوجه آن شدیم و ناظر به آنها تاکید داشت موارد ذیل بود:
1) جوش کاری در هنگام بارندگی ممنوع
2) جوشکاری در هنگام باد شدید ممنوع
3) قبل از شروع جوشکاری مهندس ناظر از جوشکار تست جوشکاری می گیرد.
4) هر قطعه ای که می خاست بر روی قطعه دیگر قرار بگیرد و چسبیده شوند جوشکار بسیار دقت میکرد که قطعات به هم چسبیده و درزی بین آنها نباشد و در جایی که این کار انجام نمی شد جوشکار اجازه ندارد با زور این کار را انجام دهد و باید عیب آن را بر طرف می کرد.
5) رعایت نکات ایمنی در تمام مراحل کار لازم و ضروری می باشد مانند عبور کابلها از محل مناسب- داشتن کلاه ایمنی- داشتن دست کش مخصوص جوشکاری- داشتن ماسک- داشتن کلاه ایمنی برای جوشکاری در ارتفاعات.
کار گزاری صفحه ستون ها:
بعد از انجام آرماتور بندی نوبت به کار گزاری صفحه ستون ها می رسد.
صفحه ستون ها اغلب چهار سوراخه و شش سوراخه می باشد و یک سوراخ هم در وسط صفحه ستون برای هوا گیری قرار دارد. از هر سوراخ (به جز سوراخ وسط) یک میل گرد عصایی شکل به نام بولت عبور کرده که معمولا" 7 یا 8 سانتی متر آن دارای رزوه بوده و بالای صفحه ستون قرار می گیرد و به روی آن ستون بسته می شود.
نکته مهم در کار گزاری صفحه ستون ها هم آکس بودن صفحه ستون ها و تراز بودن آنها می باشد.
معمولا" برای تراز کردن آنها در یک سطح از شیلنگ تراز یا دوربین استفاده می کنند.وسیله نگه داری آن دو عدد نبشی در طرفین صفحه می باشد. صفحه ستون ها در جای خود باید کاملا" فیکس شوند تا در هنگام بتن ریزی هیچ گونه جابه جایی رخ ندهد.
معمولا" بعد از بتن ریزی چهار مهره را از بولت ها باز کرده و صفحه را خارج می کنند یک ملات دو نم پر سیمان در زیر صفحه به صورت تراز پهن کرده و سپس صفحه را بر روی آن قرار می دهند. و بعد از سوراخ وسط دوغاب سیمان درست کرده و آن را پر می نمایند تا درر بین ملات دو نم و زیر صفحه ستون پر گردد. بعد از انجام این کار برای تمام صفحه ستون ها نوبت به تراز بندی نهایی ستون ها می رسد که اگر صفحه ای احیانا" یک سانت یا کمتر بالا و پایین بود با پیچ ها رگلاژ گردد.
نکته:
دقت شود جوشکاری مهره اول(مهره پائینی) به بولت ممنوع میباشد وفقط میتوان از خال جوش استفاده نمود وبمنظور جلوگیری از واژگونی اسکلت بایستی دومین مهره را بطور کامل روی مهره اول به بولت جوش کرد.نکته مهم اینکه جوش پای ستونها از واجبات بوده وبایستی در وهله نخست پس از برپایی ستونها به این مهم توجه داشت تا در هنگام وزش باد اسکلت دچار واژگونی نگردد.
ساختمان سازی
- دسته: کارشناس رسمی دادگستری
- بازدید: 3786