بخشنامه جریمه بتن
واقعیت این است که بخشنامه جریمه بتن یک ابلاغیه غیر قانونی وفاقد وجاهت فنی و حقوقی است .بررسی بتن با مقاومت کم فقط در چارچوب آیین نامه آبا وسایر آیین نامه های معتبر قابل انجام است . متاسفانه در چندین پروژه عمرانی بنده نیز شاهد استفاده از این ابلاغیه بوده ام و جالب است بدانید برخی از مشاورین آماتور محترم نیز از این ابلاغیه کور کورانه در حال استفاده می باشندو حتی با عرض تاسف بصورت مکتوب در اشاعه آن قدم برمی دارند.بهر حال....
مرجع صدور بخشنامه های نظام فنی واجرائی سازمان مدیریت وبر نامه ریزی است ابلاغ هر گونه دستور العمل که مغایر ضوابط فنی باشد از سوی هر مرجعی فاقد الزام قانونی است. رعایت این گونه دستور العمل ها در جامعه مهندسی ومحاسبات مبتنی بر دو دو تا چهار تا چشمک زدن در تاریکی است.
حقیقت این است که بنده خودم راغب ارائه آن در این وبلاگ نبودم ولی دوست عزیزی خواهش داشتند مطالبی در این زمینه ارائه نمایم:
در آئین نامه بتن ایران بند ( 6-5 ) ارزیابی و پذیرش بتن قید گردیده است ، اما باتوجه به اینکه درتهیه آئین نامه بتن ایران از آئین نامه های متفاوت کشورها استفاده شده است ، با شرایط کارگاه های ایران ، ضوابط آزمایشگاه ها در نحوه نمونه گیری ، بررسی بتنهای با مقاومت کم منطبق نیست .
چنانچه میدانیم در کارگاه های عمرانی ، بنا به خطای انسانی ، ماشین آلات ، مصالح متفاوت مصرفی ، شرایط اقلیمی و ... احتمال استفاده از بتنهای با مقاومت کم وجود دارد که در محدوده غیر قابل قبول (بند 6-5-2-2) قرارمیگیرد .
با توجه به هزینه مالی طرح و مدت زمان اجراء آن ، استفاده از بند ( 6-6 ) و بررسی بتن ها اقدامی علمی خوبی است اما عملی نیست . همچنین حفظ منابع ، محیط زیست و سرمایه های ملی کشور ایجاب مینماید که برای کارهای که خارج از مشخصات فنی ، محاسبات ، طراحی باشد ، تصمیم گیری علمی و عملی بگیریم . با توجه به اینکه کلیه مسئولین قبول دارند که مصالح ، آب ، سیمان موجود در مناطق مختلف ایران استاندارد نیستند ، لذا استفاده از استاندارد کشورهای پیشرفته و ترجمه آن برای آئین نامه ، به نظر میرسد جای سوال بیشتری داشته باشد از طرفی هیچ شخصی در کشور پیشرفته به فکر منابع ملی ما نیست . ما هم آرزو داریم که کشوری پیشرفته داشته باشیم و ضریب اطمینان در طرحهای عمرانی عددی نزدیک به یک باشد ، انشالله
در شرایط موجود پیشنهاد میشود که مقاومت بدست آمده از بتن در سه منطقه (منطقه تخفیف ، منطقه مشمول جریمه ، منطقه تخریب و بازسازی مجدد ) دقیقا" بسته به سازه مورد نظر بررسی و تصمیم گیری شود .
الف – منطقه تخفیف
با بررسی فرمولهای ارائه شده در بند 6-5-2-1 و 6-5-2-2 آئین نامه بتن و بند 6-5-2-3 مشخص میشود که به تشخیص طراح بدون بررسی بیشتر به مقدار 5 الی 6 درصد مقاومت فشاری بتن از نظر سازه قابل قبول تلقی میشود .
ب- منطقه مشمول جریمه
درمحاسبات هرسازه حداقل مقاومت فشاری بتن مورد نظر برای طراح بایستی مشخص بوده و در محاسبات منظور شود . با توجه به رده بندی بتن ، طراح میتواند برای جبران مشکلات اجرایی ، ضریب اطمینان یک رده بیشتر از رده محاسباتی درنقشه اجرایی قید نماید و استفاده از رده بیشتر توجیه اقتصادی ندارد . جریمه طبق فرمول وزارت راه بصورت زیر است .
= R مقدار ریالی جریمه
= A مقاومت مشخصه فشاری ابلاغی برای بتن
= B مقاومت متوسط سری نمونه ها
= C جریمه یا بهای عملیات خارج از مشخصات ، شامل کلیه اقلامی است که منجر به تهیه بتن میگردد . اعم از بتن ( شن ، ماسه ، سیمان و .... ) و هزینه های مربوط به بهاء میلگرد ، قالب بندی و غیره میباشد .
(( R = c * ( 3 *( A-B )/ 2 A
ج- منطقه تخریب :
درمحاسبات سازه بصورت دستی یا کامپیوتری ، حداقل رده بتن توسط طراح اعمال ، ولی محاسبات نتیجه قابل قبول ارائه نمیگردد . این رده بتن مرز تخریب بوده و مقاومت فشاری کمتر از آن برای بهره برداری ازسازه قابل قبول نیست .
برای مثال :
اگر مقاومت سازه در طراحی C 20 در نظر گرفته شده باشیم و بنا به مشکلات اجرایی و یا شرایط خاص منطقه و ..... از سیمان به عیار 350 کیلوگرم بر مترمکعب استفاده کرده ایم ( C 25 ) :
مقاومت تا 75/23 مگا پاسگال (با بررسی طراح ، مشمول تخفیف )
مقاومت 25 تا 20 مگا پاسگال ( مشمول جریمه )
مقاومت کمتر از 20 مگا پاسگال ( مشمول تخریب )
نمونه استوانه ای برحسب مگا پاسکال 25 = ( 20/1 * 2/10 ) / 306 کیلو گرم بر سانتیمترنمونه مکعبی
25/1 ضریب تبدیل از جدول آئین نامه بتن ایران در محدوده مقاومت در فرمول فوق استفاده میشود .