کارشناس رسمی دادگستری

ساختمانهای پرخطر در تهران

ساختمانهای پرخطر در تهران
معضل ساخت و ساز در ایران و امنیت این پناهگاه و مامن خانواده هایی که با هزار و یک سختی و با پشت سر نهادن هفت خوان های مختلف به آن دسترسی پیدا می کنند ، جنبه و رویه دیگری دارد و آن استاندارد نبودن عمده مصالح ساختمانی در ایران است.
به گزارش خبرنگار مهر ، در عرصه ساخت و ساز در ایران که به گفته مسئولان نزدیک به 30 درصد سرمایه در گردش رادرروند کاری خود به جریان می اندازد و بسیاری از سرمایه های ریز و درشت را به خود مشغول کرده است.

و با این کمبود مسکن - هر چند به عقیده برخی کارشناسان این کمبود تا حدودی مجازی و به علت روابط پشت پرده و ایجاد ثبات قیمت دربازار پر فراز و نشیبی است که از هیچ قانون و هنجار طبیعی تیعیت نمی کند وابزار کارمالکان بزرگ و سرمایه داران این بازار پر سود است-که سودای خانه دار شدن را چون رویایی دست نیافتنی می نمایاند توجه به ساخت ساختمان های ایمن و با طول عمر بالا می تواند بسیاری از دغدغه های این عرصه را حل کند در حالیکه توجه به استاندارد سازی مصالح گویی در حیطه فکری مسئولان جایگاهی ندارد.
عمر متوسط ساختمان درایران20 تا 30 سال از عمر مفید آن در کشورهای پیشرفته کوتاه تر است و این یعنی امنیت جانی کمتر و به هدر رفتن بیشتر سرمایه های ملی در حالیکه در تهران در روز نزدیک به صد ساختمان ساخته می شود باید دید تا جه حد این ساختمانها مقاوم و بر اسای اصول مهندسی ساخته می شوند.
دکتر حمزه شکیب ، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این باره معتقد است: اگر ساختمان های جدید مقاوم ساخته شوند با کاسته شدن از ساختمانهای قدیمی ریسک پذیری را کاهش داده ایم این درحالیست که ساختمانهایی که در حال حاضر ساخته می شوند 60 تا 70 درصد آسیب پذیری جدی دارند.

وی کاهش ریسک پذیری در برابر زلزله را چنین ارزیابی می کند: استفاده از مصالح استاندارد، تحول درتکنولوژی سنتی ساخت و ساز، نگاه به ساخت وساز صنعتی، به کارگیری نیروی انسانی ماهر و تربیت مهندسان با تجربه می توانند در مقاوم سازی نقش اصلی را بازی کنند.

با این حال اگر هم دری به تخته ای بخورد و مالک خوش انصافی یافت شودکه بخواهد ساختمانی اسمن و مقاوم بسازد مصالح ساختمانی استانداردی که بتوان با آن ساختمانهایی مقاوم ساخت به سختی یافت می شود و این معضل چنان گریبان ساختمانها را گرفته است که رهایی از آن همتی عالی می طلبد.

هیچ نظارتی بر کارگاه های تولید مصالح ساختمانی که به صورت غیر مجاز مشغول به فعالیت هستند اعمال نمی شود و نظارت تنها بر کارخانجاتی که جنبه تولید انبوه دارند و مجوز از وزارت صنایع و معادن دارند ، اعمال می شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب می افزاید: هر چند وجود استاندارد و نظارت هم کارایی چندانی ندارد و اساسا استاندارد سازی در کشور مشکل دارد و با بی توجهی به مسائلی از قبیل مصالح که نمود چندانی ندارد تا زمان بروز بحران ، با جان مردم بازی می شود.

علی افشاری با اشاره به طرح جامع مسکن و طرح های جدید وزارت مسکن معتقد است: شاید بتوان با اجرای این طرح ها به استانداردهای مطلوبی رسید ولی یکی از طرح های مهم در این زمینه بیمه مسئولیت کارفرماست که می تواند در این زمینه راهگشا باشد.

این در حالی است که طبق قانون سازمان نظام مهندسی نظارت بر استاندارد مصالح و تایید کیفیت آن بر عهده مهندس ناظر است و مهندس ناظر باید بر این امر نیز نظارت داشته باشد.هرچند به نظر می رسد مهندسان ناظر رسما قید نظارت را در هردرجه و کیفیتی زده اند ولی با توجه به مشکلات پیش رو امیدی به تحقق نظارت کامل نمی توان داشت زیرا ابزار لازم در دستان مهندس ناظر قرار ندارد.

اما وظیفه نظارت بر استاندارد سازی مصالح و. ظیفه ای است که بر عهده دولت است و وزارت صنایع مسئول نظارت بر کارگاهای تولید مصالح است که به نظر میرسد این وظیفه به درستی انجام نمی شود.

رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران در این باره می گوید: وجود مصالح غیر استاندارد که بعضا در کارگاه های غیر مجاز تهیه و توزیع می شود باعث کاهش عمر مفید وکاهش مقاومت ساختمان در ایران می شود که در این زمینه وزارت صنایع باید فکری بکند.

دکتر حمزه شکیب می افزاید: رسیدگی به وضعیت مصالح ساختمانی در اختیارات شورای شهر نیست ولی با وجود این موضوع در کمیسیون ایمن سازی مورد بررسی قرار گرفته است و وضعیت و راهکارهای آن به صورت مکتوب به وزارتخانه های مسئول ارسال شده است.

وی با انتقاد از اینکه شورای شهر در واقع شورای شهرداری است و توانایی مداخله در امور دیگری که مربوط به مدیریت شهر است را ندارد تاکید می کند: شورای شهر تنها می تواند بر آنچه در اختیار شهرداری است نظارت داشته باشد و متاسفانه در چارچوب مقررات فعلی توانایی رسیدگی به موضوعات خارج از این حیطه را ندارد.

شکیب با انتقاد از عملکرد دولت در رسیدگی به این معضل معتقد است: ایجاد بسترهای مناسب جهت تولید مصالح ساختمانی استاندارد از وظایف دولت است و کوتاهی در این زمینه جان و مال شهروندان را به خطر می اندارد.

ولی در ساخت بناهای نا پایدار و سست پیکر تنها وجود مصالح غیر استاندارد دخیل نیت ،وجود کارگرانی که به صورت علمی آموزش ندیده اند ومهارتهای لازم را کسب نکرده اند در ایجاد ساختمانهای نا امن بسیار موثر است به طوریکه دکتر یحیی اسلامی رئیس سابق مرکز مطالعات ساختمان و مسکن ، یکی از بزرگ ترین مشکلات بخش مسکن را غیر علمی بودن آن و کم سواد بودن غالب نیروهای شاغل در این بخش عنوان می کند و می افزاید: در تولید مصالح ساختمانی از جمله آجر هیچ کس نیاز به وجود سواد و یا تحقیقات خاصی در این زمینه نمی بیند و به همین سبب عمر مفید ساختمان ها در ایران در مقایسه با سایر کشورها به مراتب پایین تر است.

سرپرست معاونت کنترل ساخت و ساز و امور مهندسان ناظر معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران 80 درصد مشکلات ساخت و ساز را در مراحل اجرایی می داند وتاکید می کند: به علت پایین بودن کیفیت مصالح ساختمانی که هیچ متولی مقبولی ندارد و به کارگیری افراد غیر حرفه ای در ساخت و ساز و عدم نظارت کافی مهندس ناظر، ساختمانهای نا امنی درکشور ساخته می شود.جابرنصیری در ادامه همچین از هماهنگی با وزارت کار در آموزش کارگرها خبر می دهد و می افزاید : کارگران فنی در ساختمان کارت مهارت فنی دریافت خواهند کرد و دراین زمینه جلساتی با انجمن های جوش و بتون داشته ایم.

با این حال رئیس مرکز تحقیقات ساختان معتقد است: مشکل اصلی ساخت و سازها در ایران نیروی کار ماهر است که بدون پروانه مهارت مشغول به کارند و هیچ نیروی کنترلی بر کار این کارگران نظارت ندارد مگر اینکه خود کارگر کارش را درست انجام دهد.

دکتر قاسم حیدری نژاد در ادامه ، آموزش یک میلیون کارگر ساختمانی را بزرگ ترین چالش پیش روی بخش ساخت و ساز می داند و معتقد است: باید به وسیله کارت مهارت فنی مهارت هر کارگر را ارزیابی کرد و اجازه کار به کارگران بدون مهارت را در پروژه های ساختمانی نداد.

وی براساس مصوبه هیئت دولت وضعیت مصالح را تا آخر امسال حل شده توصیف می کند و می افزاید: در هر استان باید آزمایشگاه مصالح تاسیس شود و تولید کنندگان را وادار کرد که از مصالح استاندارد استفاده کنند که این کار نظام مهندسی و مهندس ناظر است.

حیدری نژاد ، کمبود سیمان را یکی از اصلی ترین عوامل استفاده از مصالح غیر متعارف می داند و اضافه می کند: در سال در حدود 3 میلیون تن کمبود سیمان داریم که در صورت تزریق به موقع سیمان وارداتی دیگر نیازی به استفاده از مصالح نا مرغوب نداریم.همین اشکالات در مورد تیر آهن و میل گرد نیز وجود دارد که باید بزودی حل شود.

وی همچنین یکی از بزرگ ترین مشکلات این بخش را نبود کارگران ماهر در زمینه ساخت و ساز می داند و می افزاید: نیروهای کار باید دارای پروانه مهارت فنی باشند در غیر این صورت نمی توان بر عملکرد آنان و میزان توانایی این افراد در بخش های مختلف زنجیره ساخت ساختمان نظارتی اعمال کرد.

به نظر اکثر کارشناسان ، ساختمان ها غالبا با نمایی زیبا و نهانی سست و غیر قابل اعتماد ساخته می شوند که ادامه این رویه منجر به ساخت شهری لرزان وسست می شودبه همین سبب رئیس سازمان نظام مهندسی با هشدار به ادامه روند ساخت بناهای غیر مقاوم در برابر زلزله می گوید: بیشترین تخلفات ساختمانی در رعایت اصول استفاده از مصالح رخ می دهد که مالکان با به کار گیری مصالح نا مرغوب و آرایش نمای ساختمان با جان و مال مردم بازی می کنند.

آیا به راستی هیچ عقل سلیمی خانه ای را که با استفاده از مصالح غیر استاندارد به وسیله کارگر آموزش ندیده و بدون نظارت مهندس ناظر و با تعمد مالک به استفاده از اجناس و مصالح نا مرغوب وبدون پیگیریهای قانونی ساخته شده است را به عنوان محل سکونت انتخاب می کند.

در حالی که در کشور ما مصرف کننده چاره ای جزسکونت در این نوع پناهگاه های خطرناک ندارد باید هر روزمنتظر باشیم تا در کدامین زلزله ، شهر تهران و بسیاری از مناطق این سرزمین به تلی از خاک تبدیل خواهد شد شاید آن روز مردم و مسئولان کمی ، فقط کمی به خود بیایند