ارزیابی سوله و تعیین قیمت اجزای آن به همراه مشخصات
مهمترین بخش اعیانی یک کارخانه در کشور ما را سوله ها تشکیل میدهند و تقریبا میتوان گفت رشد صنعت وابسته به کیفیت ، استحکام و قیمت سوله است. این سازه بدلیل اینکه جهت ایجاد فضایی وسیع و بدون ستون طراحی شده است قابلیت باربری بالا و در عین حال با اعضای سازه ای کم حجم و کم وزن است همین مشخصه کافیست که در ابتدای اجرای یک کارخانه اولین المانی که صاحبان صنایع بدنبال استعلام آن هستند تعیین قیمت سوله است و با توجه به انواع سوله ها و نقشه های متفاوتی که برای اجرای سوله وجود دارد ، آشنایی با سوله و نحوه تعیین قیمت آن و سایر مشخصات اجرایی موضوع مهمی است که در این بخش به آن میپردازیم.
با توجه به اینکه در ارزیابی و تعیین ارزش کارخانجات یکی از مهمترین موضوعاتی که کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان می بایست محاسبه نماید ارزش سوله است لذا در این بخش به شرح کاملی در خصوص سوله و نحوه ارزیابی آن میپردازیم.
آنچه که باید از سوله بدانیم :
توضیحاتی درباره انواع سوله ، وزن ، قیمت و هزینه ساخت سوله
۱ – سوله خرپایی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی)
۲ -سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سنتی ، سوله سنگین )
۳ – سوله UBM( مصاح این سوله ورق گالوانیزه است که توسط دستگاهای رول فورمینگ ،فرم می گیرند به صورت قوس اجرا می شود)
مثال :
فرض کنیم سوله ایی به عرض ۲۰متر وطول ۵۰متر و ارتفاع تاج ۸ متر درنظر است ساخته شود
ا- وزن هرمترمربع سوله چه میزان می باشد
-۲ قیمت هرکیلو ورق ومصالح چقدرمی باشد
-۳ قیمت یک مترمربع سقف به روش ساندویچ پانل و یا از ورق وپشم شیشه.
-۴ هزینه ساخت و دستمزد سوله هرکیلو چقدر می باشد؟
-۵ هزینه ساخت یک مترمربع فقط اسکلت سوله وتهیه واجرای سقف بدون جرثقیل سقفی با جرثقیل سقفی
-۶قیمت یک مترمربع ساخت سوله بصورت کامل و کلیدتحویل به روش:
الف) سوله خرپایی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی)
ب) سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سنتی ، سوله سنگین ) چقدرمی باشد؟
الف ) به روش سوله خرپایی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی)
پاسخ ۱) وزن سوله بدین روش ،بطورمتوسط درهرمترمربع ۲۴کیلوگرم با ۱۰درصد افزایش
پاسخ ۲) قیمت هرکیلو ورق درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرکیلو ۲۲۰۰۰ تومان
پاسخ ۳) قیمت هرمترمربع سقف به روش ساندویچ درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرمترمربع۷۰۰۰۰۰ تومان
پاسخ ۳/۱( قیمت هرمترمربع سقف به روش ورق وپشم شیشه درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرمترمربع۲۵۰۰۰۰ تومان
پاسخ ۴)دستمزد ساخت سوله به روش سوله خرپایی هرکیلوگرم درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرکیلوگرم ۵۰۰۰ تومان
پاسخ ۵) هزینه ساخت یک مترمربع فقط اسکلت سوله و سقف بدون جرثقیل سقفی مبلغ ۹۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ ۵/۱) هزینه ساخت یک مترمربع فقط اسکلت سوله و سقف بدون جرثقیل سقفی با جرثقیل سقفی مبلغ۱/۲۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ۶ )قیمت یک مترمربع ساخت سوله خرپایی بصورت کامل و کلیدتحویل :به باسقف ساندویچ پانل ۳/۲۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ ۶/۱)قیمت یک مترمربع ساخت سوله خرپایی بصورت کامل و کلیدتحویل :به باسقف ساندویچ پانل ۲/۵۰۰/۰۰۰تومان
ب ) به روش سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سنتی ، سوله سنگین )
پاسخ ۱) وزن سوله بدین روش ،بطورمتوسط درهرمترمربع ۳۷کیلوگرم با ۱۰درصد افزایش
پاسخ۲ ) قیمت هرکیلو ورق درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرکیلو ۲۲۰۰۰ تومان
پاسخ۳ ) قیمت هرمترمربع سقف به روش ساندویچ درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرمترمربع۷۰۰۰۰۰ تومان
پاسخ ۳/۱) قیمت هرمترمربع سقف به روش ورق وپشم شیشه درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرمترمربع۲۵۰۰۰۰ تومان
پاسخ۴ (دستمزد ساخت سوله با روش سوله تیر ورق هرکیلوگرم درتاریخ این تحقیق (تابستان ۱۴۰۰/) هرکیلوگرم ۵۰۰۰ تومان
پاسخ ۵) هزینه ساخت یک مترمربع فقط اسکلت سوله و سقف بدون جرثقیل سقفی مبلغ ۹۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ ۵/۱) هزینه ساخت یک مترمربع فقط اسکلت سوله و سقف بدون جرثقیل سقفی با جرثقیل سقفی مبلغ۱/۲۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ۶ )قیمت یک مترمربع ساخت سوله تیر ورق بصورت کامل و کلیدتحویل :به باسقف ساندویچ پانل ۳/۵۰۰/۰۰۰ تومان
پاسخ ۶/۱)قیمت یک مترمربع ساخت سوله تیر ورق بصورت کامل و کلیدتحویل : باسقف ورق وپشم شیشه ۲/۸۰۰/۰۰۰تومان
مثال ) نیروی انسانی برای احداث یک مترمربع سوله به دهانه ۲۰ وعمق ۵۰الی ۸۰متر و ارتفاع تاج حدود ۸ مترمربع بدون جرثقیل سقفی
الف ) هزینه ساخت سوله بصورت کلیدتحویل هر مترمربع ۳/۵ میلیون تومان بدون جرثقیل سقفی
ب) هزینه هرمترمربع ، تهیه واجرا ونصب سوله وسقف۰/۸ الی ۱/۱ میلیون توماان) بطورمتوساط پروفیل موردنیاازاز جنس لوله و پروفیل درهرمترمربع ۲۵کیلوگرم و از جنس تیر ورق درهرمترمربع۴۰ کیلوگرم ) هزینه پروفیل هرکیلو ۲۵هزار تومان و هزینه دستمزد ساخت هرکیلو بطور متوسط ۵هزارتومان فرض شده است.
جدول ۱) هزینه ساخت سوله بصورت کلیدتحویل هر مترمربع ۳/۵ میلیون تومان بدون جرثقیل سقفی:
|
هزینه ساخت هرمترمربع |
درصدتقریبی وزنی |
شرح عملیات/آیتم |
ردیف |
|
۲۱۰/۰۰۰ |
۶ |
پی سازی وفنداسیون |
۱ |
|
۱/۱۰۰/۰۰۰ |
۳۲ |
ساخت ونصب سوله |
۲ |
|
۴۲۰/۰۰۰ |
۱۲ |
دیوارچینی |
۳ |
|
۲۸۰/۰۰۰ |
۸ |
اجرای سقف سوله |
۴ |
|
۱۰۵/۰۰۰ |
۳ |
درب وپنجره |
۵ |
|
۳۵/۰۰۰ |
۱ |
پیاده روسازی پیرامون سوله |
۶ |
|
۷۰۰/۰۰۰ |
۲۰ |
نازک کاری |
۷ |
|
۵۲۵/۰۰۰ |
۱۵ |
الکترومکانیکال |
۸ |
|
۳۵/۰۰۰ |
۱ |
تهیه واجرای شیشه |
۹ |
|
۷۰/۰۰۰ |
۲ |
نقاشی ورنگ آمیزی |
۱۰ |
|
هزینه هرمترمربع ساخت کل سوله وکلیدتحویل : ۳/۵۰۰/۰۰۰ تومان |
|||
ا)کلیدتحویل مترمربع ۳/۵میلیون تومان بدون جرثقیل سقفی
۲)کلیدتحویل با جرثقیل سقفی حدودآ ۱۵ الی ۲۰درصد به ردیف های فوق اضافه می شود. قیمت سوله در فروردین سال ۱۴۰۰
با توجه به نوسان قیمت آهن آلات و هزینه های اجرایی بر اساس نرخ روز محاسبه شده و مبنای محاسبات جدول زیر با در فروردین ماه سال ۱۴۰۰ با در نظر گرفتن پروفیل استاندارد بر مبنای کیلویی ۲۰.۰۰۰تومان در نظر گرفته شده است:
جدول ۲) حدود وزن فولاد مصرفی برای هرمترمربع سوله خرپایی ( سوله سبک ، سوله HSS یا سوله سبک قوسی)
|
قیمت کل در هر متر مربع |
مصالح خام |
قیمت اجرت قیمت |
وزن سوله در هر متر |
ستون میانی |
متراژ دهانه تعداد |
|
۵۲۸۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۲ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۲۰ متر ۲۲ |
|
۶۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۵ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۳۰ متر ۲۵ |
|
۷۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۹ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۴۰ متر ۲۹ |
|
۸۴۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۳۵ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۵۰ متر ۳۵ |
|
۸۹۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۳۷ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۶۰ متر ۳۷ |
|
۱۰۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۴۳ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۷۰ متر ۴۳ |
|
۱۰۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۵۰ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۸۰ متر ۵۰ |
|
۱۰۵۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۵۸ |
۰ |
قیمت سوله با دهانه ۹۰ متر ۵۸ |
|
۴۳۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۱۸ |
۱ |
قیمت سوله با دهانه ۳۰ متر ۱۸ |
|
۵۳۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۲ |
۱ |
قیمت سوله با دهانه ۴۰ متر ۲۲ |
|
۶۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۵ |
۱ |
قیمت سوله با دهانه ۵۰ متر ۲۵ |
|
۵۰۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۲۰ |
۲ |
قیمت سوله با دهانه ۶۰ متر ۲۰ |
|
۴۵۰۰۰۰ |
۲۰۰۰۰ |
۴۰۰۰ |
۱۸ |
۲ |
قیمت سوله دامداری و گاوداری با دهانه ۳۲ و ۱۸ |
جدول ۳) حدود وزن فولاد مصرفی برای هرمترمربع سوله تیر ورقی (سوله سنتی یا سوله سنگین )
|
وزن فولاد سوله کیلوگرم بر متر مربع سوله |
بار برف کیلوگرم در متر مربع |
ارتفاع پایه |
عرض سوله |
ردیف |
|
۳۰ |
۱۵۰ |
۶ |
۲۰ |
۱ |
|
۴۱ |
۱۵۰ |
۷ |
۲۰ |
۲ |
|
۶۰ |
۱۵۰ |
۷ |
۲۰ |
۳ |
|
۲۷ |
۱۵۰ |
۶ |
۱۵ |
۴ |
|
۳۵ |
۱۵۰ |
۶ |
۲۵ |
۵ |
|
۳۲ |
۲۰۰ |
۶ |
۱۲ |
۶ |
|
۴۸ |
۲۰۰ |
۶ |
۳۰ |
۷ |
|
۳۷ |
۲۰۰ |
۶ |
۳۰ |
۸ |
|
۶۳ |
۱۵۰ |
۹ |
۴۰ |
۹ |
|
۶۳ |
۱۵۰ |
۹ |
۵۰ |
۱۰ |
|
۷۱ |
۱۵۰ |
۹ |
۵۰ |
۱۱ |
|
۸۲ |
۱۵۰ |
۹ |
۶۰ |
۱۲ |
وزن سوله : وزن سوله عبارت است از وزن کلیه ی اجزای فلزی سوله درقسمت های واقع شده درتراز بالاتر از فونداسیون و بدون درنظر گرفتن پوشش سقف
تمامی موارد بدون بدون جرثقیل و ستون وسط محاسبه شده است.
انواع سوله
نکته بسیار مهم اول : قبل از معرفی انواع سوله + معایب و مزایای هر کدام لازم هست که بدانید شما در گام سوم انتخاب و ساخت سوله هستید و پیشنهاد میکنم که اگر گام اول و دوم ما را هنوز مطالعه نکرده اید ، بر روی لینک زیر کلیک کنید و بعد از خواندن گام اول در صورت تمایل به این صفحه نیز رجوع کنید تا انواع سوله ها از جمله سوله سبک خرپایی ، سوله تیر ورقی سنگین ، سوله یو بی ام و با معایب و مزایای سوله در هر بخش آشنا شوید.
روش ساخت انواع سوله و تکنیکهای اجرا ، سه نوع بیشتر نیستند:
۱ – سوله خرپایی(نام های دیگر این نوع سازه : سوله سبک ، سوله HSS ، سوله سبک قوسی)
۲ -سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : سوله سنتی ، سوله سنگین )
۳ – سولهUBM
۴ -سوله دست دوم ( که البته اولا فقط به روش تیر ورقی موجود هستند ، و قطعا نمی توان گفت که یک روش مجزا است ، اما به دلیل تقاضا این را هم در این مطلب آوردیم )
ساخت سوله سبک در انواع سوله
یکی از انواع سوله های موجود ، سوله های ساخت سوله سبک در انواع سوله هستند ( به سوله سبک ، سوله سبک خرپایی یا سوله خرپایی هم میگویند )این مقاله به شرح مراحل ساخت سوله خرپایی اختصاص داده شده است . تمامی ویژگی ها . مزایا و معایب سوله های خرپایی را شرح خواهیم داد.
این نوع سوله ها در ایران قدمتی در حدود ۱۰ سال دارند اما در اروپا قدمتی بالغ بر ۳۰ سال دارند.
سوله های قدرتمند خرپایی روش ساخت پیچیده ای دارند که همین مساله هم موجب شده تا بسیاری از سازندگان در ایران از عهده آن بر نیایند و قادر به ساخت سوله های باکیفیت خرپایی نباشند در نتیجه تعداد سازندگان این روش بسیار محدود است و قطعا کمتر از ۱٪ می باشد.
مراحل ساخت سوله خرپایی تماما توسط مهندسین و متخصصین ماهر صورت می گیرد چرا که کوچکترین سهل انگاری در طراحی و سهاخت سوله های خرپایی موجب خسارات هنگفتی خواهد شد و قابل جبران نیستند.
مراحل ساخت سوله خرپایی شامل طراحی . فونداسیون سازی . ساخت . آماده سازی و نصب سوله است که هر یک از این مراحل متخصص و مهندس مربوط به خود را می طلبد.
یکی از مراحل ساخت سوله خرپایی طراحی آن است . نوع طراحی ظاهری سوله به سلیقه مشتری بر می گردد که در ابتدای سفارش تعیین می کند چه سازه ای با چه معماری طراحی را در ذهن دارد.
مهندسین و طراحان در این نوع سوله از نرم افزارهای قدرتمندی بهره می برند تا بتوانند انواع بار وارده به این نوع سازه ها را در تمام نقاط سوله تقسیم کنند تا بتوانند با مقدار کمتری فولاد سازه محکمتر و قدرتمند تری بسازند.
سوله های خرپایی به سوله های ارزان قیمت هم معروف هستند اگرچه در ساخت آن ها از بهترین و مرغوب ترین متریال استفاده شده است اما روش ساخت این نوع سوله ها و مصرف کمتر فولاد موجب شده است تا قیمتی ارزان و مقرون به صرفه داشته باشند که ساخت و خرید آن هم به نفع سازنده و هم به نفع خریدار خواهد بود.
برای اینکه مراحل ساخت سوله خرپایی با دقت و اصولی صورت گیرد لازم است که از تجهیزات و نرم افزارهای پیشرفته و به روزی استفاده شود که این به شرکت سوله ساز بستگی دارد.
مزایا و معایب سوله خرپایی (سبک):
مزایای سوله های خرپایی(سبک) :
سوله های خرپایی همانطور که گفته شد سازه هایی ارزان قیمت هستند.
سوله های خرپایی در مدت زمان کوتاهی طراحی و ساخته می شوند.
سوله هایی باکیفیت و بسیار مقاوم در برابر حوادث احتمالی هستند.
دهانه انواع سوله های خرپایی انعطاف پذیر است و می توانند تا بیش از ۱۰۰ متر هم بدون ستون میانی ساخته شوند. •متریال و مصالح به کار رفته در ساخت سوله های خرپایی درجه یک و باکیفیت هستند و عمده فولاد آن از مقطع پروفیل استفاده می شود. •امکان نصب انواع تجهیزات در سوله های خرپایی وجود دارد.
می توان جرثقیل های سقفی با تناژ بالا را در این سوله ها بدون محدودیت نصب کرد.
امکان باز و بسته کردن قطعات سوله های خرپایی به جهت انتقال سازه به محل دیگر و ارتقاء آن وجود دارد چون کل اسکلت فلزی پیچ و مهره ای است. •سوله های خرپایی مناسب برای هر نوع کاربری صنعتی و غیرصنعتی هستند
در سوله های سبک خرپایی میتوان انواع پوشش سقف از جمله پوشش سقف یو پی وی سی هم کار کرد، و هیچ محدودیتی در اجرای پوشش سقف ندارد. معایب سوله های خرپایی(سبک) :
تا کنون هیچ گونه محدودیتی برای سوله های خرپایی پیدا نشده است ، از همین رو اغلب، خریداران را به سمت خرید سوله های خرپایی سوق داده است ، اما شاید با دقت بیشتر بتوان یک ایراد از این سوله ها گرفت؛ آن ایراد این است که در دهانه های کوچکتر از ۱۸متر ، قیمت آنها از ساخت سوله به روش تیر ورق معمولا بیشتر خواهد شد ، اما ، در سوله های بیش از ۱۸ تا ۲۲ متر تقریبا قیمت برابری دارند و از دهانه ۲۲ متر به
بالا شروع به اختلاف قیمت با سوله قدیمی سنگین می کند و تا جایی این شکاف پیش می رود که می تواند حتی به ۱/۶ (یک ششم)قیمت سوله تیر ورقی هم برسد.
به عنوان مثال ما سوله ای را با دهانه ۸۰ متر بدون ستون میانی و ارتفاع ۹ متر با روش سوله سبک خرپایی ساخته ایم که ما در هر متر مربع این سازه فقط ۴۸ کیلوگرم فولاد مصرف کرده ایم البته با اجزای کامل شامل ( بیس پلیت ، فریم های ستون و سقف ، وال پست ، استرات ،باد بند کشی کامل )ستون و سقف ( و تیر ریزی های سقف ) و البته با دفترچه محاسبات و مورد تایید نظام مهندسی. حالا اگر همین سازه را می خواستیم
با تیر ورق بسازیم برای آنکه بتوانیم دفترچه محاسبات بگیریم و تاییدیه نظام مهندسی باید در هر متر وزنی بالغ بر ۱۲۰ کیلوگرم در هر متر مربع فولاد مصرف می کردیم ( یادتان باشد که این سازه بدون ستون میانی بوده است )
نکته: هر چه ابعاد دهانه در انواع سوله ها عریض تر و بزرگتر شوند درسته که اسکلت سازه سنگینتر و گرانتر میشود اما فراموش نکنید که هزینه اجرای فنداسیون و دیوار هم بشدت کاهش می دهد. ( هرچند این مثال را در گام اول ساخت سوله زدیم اما یکبار دیگر هم بازگو می کنیم چون اهمیت خیلی زیادی دارد)
ساخت سوله تیر ورقی سوله تیر ورقی ( سوله سنتی ، سوله سنگین )
یکی دیگر از انواع سوله ، ساخت سوله تیر ورقی هست.سوله تیر ورقی قدیمی ترین نوع سوله است که در ایران و سایر کشورها ساخته شده است و با توجه به اینکه در اروپا و سایر کشور ها شدیدا تقاضا برای این نوع سازه کاهش پیدا کرده ولی همچنان در ایران تقاضا بسیار زیاد هست و دلیل آن این است که متاسفانه ۹۹٪ سازندگان ایرانی هنوز با روش های قدیمی کار می کنند و دانش و فن بروزی ندارند. به همین دلیل کارفرمایان برای ساخت سوله خود مدام با سازندگان سوله تیر ورقی بر می خورند و احتمال کمی هست که با سازندگان روش های دیگر آشنا شوند.
معایب و مزایای سوله تیر ورقی (سوله سنتی ، سوله سنگین ) :
درسنوات گذشته بعلت اینکه قیمت مصالح و ورق فولادی با توجه به درآمد ها پایین بود سوله سازان از روش سوله تیر ورقی استفاده می کردند تا بتوانند سازه را در مقابل بارهای باد و برف پایدار نگه دارد ، از این رو به این سازه ها سازه سنگین هم می گویند.
اصولا تفاوت وزن فولاد مصرفی در دهانه های زیر ۱۷ متر و ارتفاع زیر ۶ متر درصورت طراحی صحیح ، در هر دو روش ساخت سوله تیر ورقی و سوله خرپایی در حدود بین ۲ الی ۵ کیلوگرم در هر متر مربع هست ، و چون میزان مصرف فولاد برای ساخت این سایز سوله های تفاوت زیادی با هم ندارند ممکن است که سوله تیر ورق در سایزهای زیر ۱۸ متر دهانه ارزانتر باشد.زیرا قیمت هر کیلوگرم تیر ورق و دستمزد هزینه ساخت سوله تیرورق نسبتآ ارزانتر باشد. و کیفیت ساخت سوله خرپایی بالاتر است چون هم مصالحش بهتر است . ولی از دهانه بالاتر از ۱۸ متر قیمت ساخت سوله سبک خرپایی مناسب تر هرچه دهانه بیشتر می شود اختلاف قیمت نیز بیشتر می شود و قیمت سوله سبک خرپایی به شدت کاهش پیدا می کند.
ساخت سوله UBM در انواع سوله
یکی دیگر از روشها ، ساخت سوله UBM در انواع سوله ها می باشد. می توان گفت که جدید ترین روش در سوله سازی می باشد و فقط چند سال هست که این تکنیک وارد ایران شده است.
متریال اولی در سوله UBM ورق گالوانیزه است که این ورقها در هنگام ساخت به صورت خام به محل اجرای سوله برده می شوند و در همانجا توسط دستگاههای رول فورمینگ که توسط پیمانکار به محل ساخت برده شده فرم می گیرند و در نهایت با دستگاهی به نام سیمر (simer)به هم دوخته می شوند. سوله UBM اصولا به صورت قوس کامل ساخته می شوند و فرمی شبیه به تونل به خود می گیرند. عایق سقفی که می توان بر روی سقف این سازه ها کار کرد از جنس پلی ارتان می باشد. از آنجایی که این نوع سازه ها با فولاد ساخته نمی شوند ، قیمت پایینتری دارند چون در این سازه ها مصرف دیوار هم می تواند به وفر برسد اما خلاف تصورات بعضی از کارفرمایان باید گفت که این سوله هم نیاز به فنداسیون دارد.
معایب و مزایای سوله UBM :
مزایای انواع سوله UBM :
سوله یو بی ام سرعت ساخت بهتری دارند نسبت به سوله های تیر ورقی
سوله ubm در مقابل باد و برف استقامت خوبی دارند ( به دلیل قوس خیلی زیاد )
قیمت تمام شده شان پایینتر است
و با توجه به پوشش پلی ارتان عایق خوبی در گرما و سرما دارند.
نقاط ضعف و معایب سوله UBM :
۱ -سوله یو بی ام بی هیچ عنوان برای کاربری دامداری و مرغداری مناسب نیست ، زیرا عایق پوشش سقف سوله آن از پلی ارتان هست که به صورت پاششی از داخل به سقف سازه می پاشند. بخاطر بافت و منافذ زیاد پلی ارتان به شدت بو و میکروب و باکتری ها را به خود جذب می کند و قابل ضد عفونی شدن هم نیست. برای همین اگر بیماری ای به سراغ دام و یا طیور بیاید دیگر باید خسارات کلانی را متحمل بشوید.
۲ -در سوله یو بی ام با توجه به پوشش پلی ارتان و معایب آن که گفته شد ، وزارت بهداشت نیز برای مصارف بیمارستانی ، دارویی و مواد غذایی به آن مجوز نمی دهد.
۳ -در این سوله ها نمی توان از جرثقیل سقفی استفاده نمود.
۴ -قوس زیاد آن باعث می شود که نتوان از جرثقیل دروازه ای هم استفاده کرد.
۵ -قابلیت جابجایی مثل سوله های خرپایی و سبک را ندارند چون همانطور که گفته شد ورق ها توسط دستگاه به هم دوخته می شوند و قابلیهت جداسازی بدون آسیب را ندارند. همچنین ورق های خم خورده بزرگ و طویل را دیگر نمی توان جابجا کرد.
۶ -امکان شل شدن دوخت ها بعد چندین سال وجود دارد
۷ -حتی فروش این سوله ها به عنوان ضایعات هم اولا به صرفه نیست.
۸ – نهایت و بزرگترین سوله یو بی ام فقط تا دهانه ۳۰ متر قابل اجرا هست
۹ -قابلیت ایجاد طبقات را هم ندارد
ساخت سوله
۱- ابعاد دهانه سوله:
دهانه سوله به عرض سوله گفته می شود. که باتوجه به نوع کاربرد وبهره برداری طراحی واجرامی شود.دهانه سوله درقیمت هرمترمربع تاثیر به سزائی دارد .
۲-ابعاد طول سوله:
طول سوله در ساخت سوله ، به اصطلاح به عمق سوله گفته می شود.طول سوله در قیمت هر متر مربع سوله ( قیمت واحد ) تاثیر چندانی ندارد و همانطور که گفته شد بیشترین تاثیر در قیمت هر متر مربع سوله سازی ارتفاع و دهانه سوله است .. بهتر است طول سوله مضربی از ۶ باشد ، رعایت این نکته به طور موثری می تواند در قیمت و وزن سوله موثر باشد.
۳ -ارتفاع سوله:
ارتفاع سوله ؛ کناره و تاج راگویند . ارتفاع کناره به ارتفاع مفید سوله یا ارتفاع در گوشه های سوله را می گویند و یا ارتفاع کامل دیوار را نیزگویند. و ارتفاع تاج ، اجرای سقف سوله به دو روش مرسوم است یکی سقف هشتی و یکی سقف قوسی. سقف سوله همیشه شیب دار هست و فقط به دو روش قوسی و هشتی قابل اجرا است ، حال این شیب باعث می شود که همیشه ارتفاع سقف در وسط سوله بلند تر باشد که به بلند ترین نقطه تاج سوله می گویند
بهترین نوع سوله ها
سقف سوله بصورت هشتی
ساخت سوله سبک با سقف قوسی
سقف سوله بصورت قوسی
۲)جرثقیل سوله
باید قبل از آن بدانید که کسب کار شما و کارخانه ای که قرار است احداث کنید ، نیاز به جرثقیل دارد یا خیر؟
جواب : اگر جواب منفی بود ، که هیچی اولا به این بخش توجه نکنید و مستقیم به بخش بعدی بروید بعد از پایان این صفحه به گام سوم یعنی انواع سوله بروید، اما اگر جواب مثبت بود این گام را هم مطالعه فرمایید.
سوال اول: چرا قبل از سفارش سوله باید بدانیم که جرثقیل سقفی می خواهیم یا خیر؟
جواب : زیرا جرثقیل سقفی روی ستون های سوله سوار می شود و تمام وزنی را که قرار است بلند کنند را به ستون سوله انتقال می دهد ، بنابر این باید در ساخت سوله ای که جرثقیل دارد ستون ها را با توجه به ظرفیت جرثقیل سقفی قوی تر گرفت.
مناسب ترین ابزاری که برای مکان سرپوشیده ای مثل سوله که محدودیت ارتفاع دارد برای بلند کردن اجسام سنگین به کار می رود همین جرثقیل های سقفی هستند.
انواع متداول جرثقیل:
۱ – جرثقیل سقفی
۲ -جرثقیل دروازه ای
جرثقیل سقفی:
دلیل اینکه مناسب ترین جرثقیل ، جرثقیل سقفی است ، این است که:
۱ – به کار گیری جرثقیل سقفی در ساخت سوله ، ایمن ترین راه برای جابجایی تجهیزات سنگین می باشد.
۲ – جرثقیل سقفی تقریبا ۹۰ درود فضای سوله را برای کنترل و جابجایی تجهیزات سنگین پوشش می دهد. ۳ -مخارج و هزینه های همچون برق و سرویسهای دوره ای جرثقیل سقفی نسبت به انواع دیگر جرثقیل ها پایینتر است. ۴ – کاربری این جرثقیل ها بسیار ساده بوده و نیاز به تخصصی ندارد.
جرثقیل سقفی دوپل
جرثقیل دروازه ای:
جرثقیل دروازه ای کاربرد مخصوص خودش را دارد. و اغلب در سوله سازی استفاده نمی شوند.
اما گاهی اوقات هم در سوله سازی استفاده می شوند. مثال در زمانهایی که یک سوله ای از قبل ساخته شده و بار جرثقیل سقفی در ستون سازه محاسبه نشده است، اینجاست که مجبور می شوند برای پیشروی کار ، روی به جرثقیلهای دروازه ای بیاورند.
جرثقیل دروازه ای اصولا در طول مسیر خود ، بر روی ریل هایی که برای آن تعبیه شده حرکت می کنند البته نوعی از آن هم هست که به صورت مستقل بر روی چرخ حرکت می کند و نیازی به ریل ندارند.
از این نوع جرثقیل بیشتر در بنادر و بارانداز ها و در کل محیط های باز استفاده می شوند.
جرثقیل های دروازه ای انواع زیادی دارند مثل جرثقیل دروازه ای تک پل ، دو پل ، با ریل و یا با چرخ که به دلیل کم استفاده بودن خیلی این بحث را باز نمی کنیم.
انواع طراحی سقف سوله
طراحی نوع و شکل سقف در سوله سازی انواع مختلفی دارد که این مدل ها شامل:
سقف های هشتی : سقف های هشتی سقف هایی هستند که قسمت تاج در وسط دهانه بلند ترین ارتفاع را دارند و با شیب تعریف شده به دیوارها منتهی میشوند. در اصطلاح به این نوع سقف ،سقف هشتی میگویند زیرا مثل عدد ۸ میباشد.
سوله دوقلو با سقف ۸۸
سقف دو طرف شیب هشت
سقفهای هشتاد و هشت: سقفهای هشتاد و هشت هم همانطور که از اسمش مشخص است تشکیل شده از دو سقف هشتی به هم چسبیده که ظاهر آن مثل عدد ۸۸ می باشد. این سقفها بیشتر برای سوله های تیرورقی که دارای دهانه های بزرگ همراه با ستون میانی هستند استفاده می شود.
ساخت سوله با سقف ۸۸
سقف تیرورقی هشتاد و هشت ۸۸
سقف یک طرف شیب: طراحی اینگونه سقفها در ساخت سوله به صورتی هست که از طرف دیوار بلند تر به طرف دیگر یعنی دیوار کوتاه تر متصل می شود. در این نوع سوله ها همیشه یک دیوار از دیوار دیگر بلندتر می باشد
نکته: این سه نوع طراحی سقف در ساخت سوله که در بالا گفته شده در اکثر مواقع در سوله های تیر ورق اجرا می شود و مدل سنتی می باشهد. این نوع سقفها سنگینتر هستند و همچنین دارای معایب دیگری از جمله عدم تهویه مناسب، اتلاف انرژی بیشتر برای سرمایش و گرمایش و.... هستند
نوع دیگر سقفها در ساخت سوله ، سقف های قوسی هستند که اصولا در شیوه ساخت سوله خرپایی استفاده می شود. این سقفها بسیار سبکتر هستند و و با توجه به هندسه چیدمان فولاد در آنها دارای استقامت خیلی بالاتر هستند، تهویه بسیار مناسبتری دارنهد و همچنین میهزان اتلاف انرژی نیز در آنها کاهش داشته است. پس توصیه می شود که تا حد امکان در ساخت سوله خود از سقف قوسی استفاده فرمایید و به شرکت سوله سازی از این مدل سفارش دهید.
ساخت سوله دو طبقه
سوله ها می توانند دارای طبقاتی باشند. بعضی از کارفرمایان در بعضی شرایط سفارش دو طبقه بودن سوله را می دهند که اینکار قابل انجام هست. اصولا کاربری هایی مثل تالار پذیرایی ، مثل شرکت های صنعتی که ترجیح می دهند طبقه دوم آن اداری باشد و کاربری های دیگر تصمیم به ایجاد طبقه دوم می گیرند. نکته بسیار مهم : شرکت سوله سازی ما همیشه وقتی با این درخواست روبرو می شود، یک سوال می پرسد؛ در محدوده محل ساخت سوله شما زمین متری چقدر می باشد؟ حال به دلایل این سوال می پردازیم.
وقتی که سوله طبقات به آن اضافه می شود چند بحث جدید باز می شود. یکی اینکه ارتفاع سوله افزایش پیدا می کند و همین موضوع باعث می شود که بار باد در سوله تاثیر گزاری بیشتری داشته باشد پس سازه از این جهت باید قویتر ساخته شود که این یعنی مصرف بیشتر فولاد و افزایش قیمت، نکته بعدی بار و فشار هست که طبقه دوم به سازه وارد می کند، هرچقدر که کاربری طبقه دوم برای مصارف و استفاده از دستگاه های سنگین باشد ، سازه هم باید به همان نسبت قوی تر باشد، حال نکته ای که در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که: وقتی بر روی طبقه دوم بار و فشار باشد، زلزله می تواند تهدید بزرگتری نسبت باد و سایر بارها باشد. حال برای این مرتفع کردن این موضع هم باز باید فولاد بیشتری مصرف کرد که استقامت سوله را به میزان استاندارد رساند. پس متوجه شدیم که برای یک سوله دو طبقه باید سازه را قوی تر کرد که این موضوع قطعا باعث بالاتر رفتن قیمت تمام شده به میزان قابل توجهی ختم می شود، حال این کار در زمانی و صرفه اقتصادی دارد که قیمت زمین در آن منطقه بالا باشد. اما اگر قیمت زمین بالا نباشد بهتر است که زمین بزرگتری را خریداری کرد و مساحت ساخت سوله را افزایش داد و یا از ۲ عدد سوله استفاده کرد.
۳)تعیین روش مناسب
خب رسیدیم به یک گام بسیار مهم یعنی، ساخت سوله و تعیین روش مناسب . ما قصد داریم که در گام سوم به چهار روش اولی ساخت سوله بپردازیم و انواع سوله را به شما توضیح دهیم.
معرفی انواع سوله:
۱ – ساخت سوله سبک ( نام های دیگر این نوع سازه : ساخت سوله خرپایی ، ساخت سوله HSS ، ساخت سوله قوسی
۲ -ساخت سوله تیر ورقی ( نام های دیگر این نوع سازه : ساخت سوله سنتی ، ساخت سوله سنگین )
۳ – ساخت سولهUBM
۴ -سوله دست دوم ) البته سوله دست دوم یک روش نیست اما به دلیل تقاضای زیاد ما به معرفی و حقایق پشت پرده آن هم میپردازیم )
*اهمیت دفترچه محاسبات سوله:
اهمیت دفترچه محاسبات سوله بسیار زیاد است ، وقتی شرکت سوله ساز قبل از شروع ساخت سوله ، دفترچه محاسبات سوله را به شما تسلیم نمود شما باید در این مرحله دفترچه محاسبات سوله را به سازمان نظام مهندسی ببرید و در آنجا به کارشناسان ارائه بدهید تا آنها به شما بگویند که آیا ، این سازه یک سازه استاندارد هست یا خیر.
اگر سازه ای استاندارد نباشد ممکن است بعد از ساخت مشکلات بزرگی برای شما ایجاد کند. از جمله یکی از این مشکلات نشست کردن سوله می باشد که مثال ممکن است ، با بارش یک برف سنگین ، ستونها توان ایستادگی را نداشته باشند و سوله در هم فرو بریزد، و یا با یک باد سنگین سقف سوله مورد آسیب جدی قرار گیرد. پس به یاد داشته باشید که برای هر سوله ای که قرار است بسازید حتما باید دفترچه محاسبات را از سوله ساز بگیرید و برای تایید به محل پیش گفته ببرید، .
نکته: دارا بودن دفترچه محاسبات سوله به تنهایی با ملاک نیست ، بلکه دفترچه محاسبات سوله وقتی ارزش دارد که از طرف مراجع ذیصلاح تایید شده باشد.
نحوه انعقاد قرارداد خوب ومناسب برای ساخت سوله
نکته بسیار مهم دیگر نحوه انعقاد قرارداد صحیح برای ساخت سوله می باشد که با دانستن نکات مهمی که باعث می شود شما متضرر در انعقاد قرارداد برای ساخت سوله نشوید.
نوشتن قرارداد سوله برای ساخت و اجرای اسکلت فلزی باید شامل : ( طراحی – خرید مصالح – ساخت – رنگ آمیزی و اتصالات سازه ( پیچ و مهره و مهار کش) و نصب سازه در محل باشد.
در قرارداد سوله باید در نظر بگیرید که اجزای کامل اسکلت فلزی به طور کامل مشخص شود. ( بیس پلیت – فریم های ستون و سقف – وال پست – استرات – تیر ریزی سقف ( پرلین ) و بادبند کشی کامل ستون و سقف ) باشد.
نکته ) در سازه های تیر ورقی در تیر ریزی سقف سازه از مقطع Z استفاده می شود اما برخی سوله سازان پیشرو برای استقامت و استحکام بیشتر بجای استفاده از مقطع z از مقطع پروفیل استفاده می کنند.
لازم به ذکر می باشد که تعدادی کمی از شرکتهایی که هنوز به شیوه ی بسیار سنتی سوله می سازند ممکن است بجای زد و یا پروفیل از مقطع ناودانی استفاده کنند که این موضوع کاملا منسوخ شده می باشد. لازم است که این نکته را هم متذکر شوم که در یک دفترچه محاسبات صحیح باید تمام موارد بالا لحاظ شود.
یکی از مرسوم ترین راه های سوله سازان سودجویان است که در قرارداد هیچ اسمی از اجزای سوله به میان نمی آورند .
مثال: فرض کنید برای یک سوله با ابعاد مشخص با شرکت نوین سوله تماس می گیرید و به عنوان مثال شرکت نوین سوله با در نظر گرفتن تمام اجزای سوله ( بیس پلیت – فریم های ستون و سقف – وال پست – استرات – تیر ریزی سقف و بادبند کشی کامل ستون و سقف ) و با در نظر گرفتن : (طراحی – خرید مصالح – ساخت – رنگ آمیزی و اتصالات سازه ) پیچ و مهره و مهارکش( و نصب سازه در محل به شما قیمت ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر متر را پیشنهاد می دهد، بعد از این شما با شرکت دیگری تماس می گیرید و آن شرکت به شما قیمت ۱۵۰ هزار تومان را به عنوان قیمت سوله پیشنهاد می دهد. در اینجا شما طبیعتا شرکتی را انتخاب می کنید که قیمت پایین تری داده است ( ۱۵۰ هزار تومان)
شما قرارداد را با همین قیمت منعقدمی کنید، در این قرارداد شرکت سازنده اسمی از وال پست ، استرات ، باد بند کشی کامل ، تیر ریزی سقف نزده و شروع به ساخت سوله می کند و در نهایت وقتی که تسویه حساب کامل شد به شما میگوید: باید استرات هم بزنید + باد بند ، وال پست و تیر ریزی سقف!!! و قیمت اینها در هر متر می شود ۱۵۰ هزار تومان!!
از آنجایی که در قرارداد هم اسمی از این اجزا به میان نیامده بود قطعا حق شکایت ندارید و از آنجایی هم که شرکت های دیگر سوله نیمه کاره را برای تکمیل قبول نمی کنند شما مجبور می شوید که دوباره برای تکمیل سوله قرارداد را با همان شرکت ببندید و این بار متری ۱۵۰ هزار تومان دیگر بپردازید.
راه حل:
۱-درقرارداد تمام اجزای سوله را مشخص کنید.
۲-درقرارداد نوع پروفیل سقف(زد و یا پروفیل از مقطع ناودانی و...)را مشخص کنید.
۳ -در قرارداد سوله مشخص شود که هزینه حمل و کرایه جرثقیل هنگام نصب با شرکت سازنده سوله است یا کارفرما.
۴ -در قرارداد سوله وزن و ابعاد سازه باید قید شود.
۵ -باید در قرارداد سوله قید شود که کل مراحل ساخت و متریال مصرفی باید طبق دفترچه محاسبات سوله سازه باشد(نکته مهم : فولاد در بازار با گرید های م تلفی عرضه می گردند، یکی از راهکار های قیمت پایین تر دادن این است که مثال بجای فولاد ۷st از فولاد با گرید ۳۳st استفاده شود. اصولا نباید برای ساخت سوله از ۳۳st استفاده کرد چون این فولاد ماهیت نرم تری دارد. نکته دیگر شرکت تولید کننده فولاد می باشد، نکته دیگر به ض امت ورق ها توجه کنید (در زمان بارگیری سوله از کارخانه به محل شما و در هنگام وزن کردن نهایی نماینده تان وزن های باسکول را چک کند و مطمئن شوید وزنها را دستکاری نشده است .)
۶ -در قرارداد سوله می بایست قیمت هر کیلوگرم مصالح فلزی ( پروفیل یا ورق ) و هر کیلو اجرت که شامل ( طراحی – اجرا – ساخت – رنگ آمیزی – نصب سازه در محل – اتصالات سازه) پیچ و مهره و مهارکش ) طبق دفترچه محاسبات سوله مشخص شود
۷ -قیمت کل هم در قرارداد سوله مشخص شود.
انعقاد قرارداد سوله به دو حالت متری یا وزنی
نوشتن قرارداد سوله به دو حالت متری یا وزنی است ، که شما باید یکی را انتخاب کنید و یا اگر شرکت سازنده حق انتخاب به شما نداد باید تبصره هایی بیاورید که کمترین ضرر را بکنید .
۱ -قرارداد سوله بصورت وزنی:
مثال:در قرارداد سوله به صورت وزنی ، شرکت سازنده سوله به شما به صورت تقریبی وزنی را اعلام می کند که مشخص می شود ساخت سوله شما در هر متر چند کیلوگرم می شود. و سپس قیمت هر کیلوگرم مصالح و هر کیلوگرم اجرت را مشخص می کند.
مثال:) فرض کنید که می خواهید یک سوله سبک خرپایی استاندارد با دفترچه محاسبات صحیح بسازید. با دهانه ۳۵ متر طول ۱۰۰ متر و ارتفاع ۷ ( وزن هر متر مربع ساخت سوله شما با در نظر گرفتن استاندارد ها ۲۸ کیلوگرم می شود ، که قیمت پروفیل به ازای هر کیلوگرم ۹.۵۰۰ و اجرت ساخت هر کیلوگرم ۲.۵۰۰ می باشد ) قیمتهایی که در این مثال هست ممکن است بروز نباشد و در اینجا مهم فقط ماهیت مثال می باشد )
جمع هر کیلوگرم مصالح و هر کیلو اجرت می شود = ۱۲.۰۰۰ تومان
مساحت کل سوله شما = ۳۵۰۰
وزن هر متر ۲۸ کیلوگرم
وزن کل سازه = ۲۸ *۳۵۰۰ = ۹۸.۰۰۰ کیلوگرم
قیمت کل ساخت و نصب می شود ( وزن کل سازه * جمع قیمت هر کیلوگرم مصالح و اجرت )
قیمت کل = ۹۸.۰۰۰ * ۱۲.۰۰۰ = ۱.۱۷۶.۰۰۰.۰۰۰تومان هزینه ساخت و نصب در محل
نکته بسیار مهم در مورد قرارداد وزنی سوله: وزن اعلامی از طرف هر شرکت سازنده به صورت تقریبی هست و ممکن است در نهایت سازه کمی سبک تر و یا کمی سنگین تر شود . اما نباید در حدی اختلاف داشته باشد که با مقادیر دفترچه محاسبات تفاوت زیادی داشته باشد .
۲ -قرار داد سوله به صورت متری
در قرار داد متری ، شرکت سازنده سوله به صورت متری قیمت به شما اعلام می کند اگر وزن سازه بالاتر رود هیچ مبلغی نباید از شما بیشتر بگیرد و اگر هم که وزن پایین بیاید ( نهایتا بین ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم در هر متر ) در صورتی که در محاسبات سوله و استحکام سوله خللی وارد نشود نیز هیچ مبلغی به شما عودت داده نمی شود.
قیمت سوله
هزینه ساخت سوله سبک خرپایی
( سوله خرپایی همان سوله سبک می باشد ) می توان گفت که در اکثر موارد هزینه ساخت سوله سبک خرپایی از سایر روش های ساخت ارزان تر است . از قابلیت های این سوله ها اجرای دهانه های عریض ، استحکام به شدت بالای سوله ، قابلیت نصب هر نوع جرثقیل در این سازه ها و مواردی دیگر را نام برد. از این نوع سوله ها در مواردی چون پارکینگ های طبقاتی . حسینیه ها و مساجد . تعمیرگاه ها . سالن های نمایشگاهی .
ساختمان های صنعتی . کمپ ها و اردوگاه های نظامی . سوله سردخانه . صنایعی چون کشتی سازی ها، سالن پرورش قارچ و .. بهره بهرداری می شود.
سوله سبک قوسی:
سوله سبک قوسی دارای قیمت مناسبتری نسبت به سایر روشهای ساخت دارد که عمدتا به خاطر وزن پایینتر آن ها است . قیمت هر متر مربع سوله سبک همانطور که ملاحظه فرمودید ارزانتر از انواع روش های ساخت دیگر است. اجرای سوله با قوطی یا همان پروفیل مربوط به همین نوع سازه می باشد و سوله های سبک با ورق خام ساخته نمی شوند
شکل قوس این نوع سوله ها و محدودیت نداشتن نوع شیب سقف این سازه ها سبب شده تا بتوان از آنها در مصارفی چون ساخت سوله گاوداری ها و پرورش طیور به دلیل تهویه هر چه بهتر سالن استفاده نمود.
تحقیق وگردآوری مهندس علی خزاعی زاده
کارشناس رسمی دادگستری رشته راه وساختمان کانون تهران ، تابستان۱۴۰۰