جمهوری اسلامی ایران
سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور
فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی کشور
معاونت امور فنی
دفتر امور فنی، تدوین معیارها و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله http://NezamFanni.ir
انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور 83/00/.. تابستان 1383
فهرست برگه
بسمه تعالی
مقدمه
نظام فنی و اجرایی، مجموعه اصول، روشها، مقررات و ضوابط فنی، حقوقی و مالی حاکم بر تهیه، اجرا، ارزشیابی و بهرهبرداری طرحهای عمرانی کشور و چگونگی انتخاب و بهکارگیری عوامل دستاندرکار مربوط به آن و نیز تعیین مشخصات عوامل یاد شده و نحوۀ ارتباط بین آنهاست که به صورت آییننامه، دستورالعمل یا راهنما در حد وسیعی منتشر و در سطح کشور مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از عوامل اصلی در کاربرد صحیح و سهل ضوابط یاد شده، تعریف دقیق واژههای کلیدی به کار رفته در آنهاست و برای این منظور، فرهنگ حاضر با گردآوری واژههای کلیدی به کار رفته در ضوابط نظام فنی و اجرایی و مقررات مربوط به آنها به همراه تعاریف مربوط تهیه شده است. واژههایی که در
ضوابط مربوط تعریفی برای آنها موجود نبوده، در این فرهنگ، تعریف آنها نیز تدوین شده است. علاوه بر واژههای نظام فنی و اجرایی، سایر واژههایی که مستقیماً به نظام فنی و اجرایی مربوط نیست ولی مورد نیاز دستاندرکاران طرحهای عمرانی است، از مقررات عمومی استخراج و در این فرهنگ درج شده است.
این فرهنگ برای هدفهایی از جمله هدفهای زیر تهیه شده است:

کمک به برنامهریزان، مجریان طرحها، مشاوران، پیمانکاران، کارشناسان و سایر عوامل دستاندرکار تهیه و اجرای طرحهای عمرانی در کاربرد ضوابط مربوط.
کمک به تدوین کنندگان آییننامهها و دستورالعملهای اجرایی طرحهای عمرانی برای تدوین ضوابط جدید یا اصلاح ضوابط موجود.
کمک به تدوین کنندگان مقررات عمومی برای تدوین مقررات جدید یا اصلاح مقررات موجود. - یک -
فراهم نمودن امکان مقایسه تعاریف واژههای یکسان ولی با کاربردهای متفاوت در ضوابط مختلف، و نشان دادن تفاوت آنها و کاربردهای خاص هر یک به منظور کمک به کاربران ضوابط. - نشان دادن نواقص و ناهماهنگیهای موجود در تعاریف واژهها در مراجع مختلف به منظور تکمیل و اصلاح آنها در موقع تجدید نظر هر یک.

این فرهنگ شامل1440 واژه است که از 80 مرجع فارسی و 22 مرجع خارجی گردآوری شده است. فهرست اسامی مراجع واژهها در قسمت آخر فرهنگ آورده شده است و شماره مرجع مربوط به هر واژه در سمت چپ واژه در داخل کروشه درج گردیده است. اگر واژههایی از چند مرجع با تعاریف مختلف آمده باشد، شماره مراجع در کروشه به ترتیب منعکس گردیده و تعاریف مربوط به هر یک به ترتیب با علامت(-) از هم تفکیک شده است. اگر واژهای با دو تعریف از یک مرجع آورده شده باشد، تعاریف مربوط، با حروف الف، ب تفکیک شده است.


بعضی از تعاریف که از منابع مختلف آمده، نیاز به کلمات توضیحی داشته که این کلمات در داخل پرانتز آمده است.
معادل انگلیسی واژهها به استثنای واژههایی که از قوانین استخراج شده است، در سمت چپ واژهها درج گردیده است.
مجموعۀ واژهها با توجه به دامنه کاربرد آنها، طبق نمودار پیوست، به نه گروه و چند زیرگروه طبقهبندی و تفکیک شده است. بر اساس این طبقهبندی، شناسه (کد) واژهها از شش رقم تشکیل شده است. گروههای 5 و 6 و زیرگروههایی که بدون عنوان آورده شده است، برای توسعه آینده واژهها در نظر گرفته شده است. برای سهولت دسترسی به واژهها، فهرست الفبایی فارسی و انگلیسی آنها به صورت جداگانه همراه با شمارۀ واژه در انتهای فرهنگ آمده است.
به منظور کاربردیتر نمودن و استفاده سریع و آسان از مطالب کتاب، نسخه الکترونیکی این مجموعه در قالب لوح فشرده دارای قابلیتهای ویژهای در جستجوی واژه، نمایش مناسب مطالب، امکان ارسال آن به چاپگر و همزمان تهیه گردیده است.
این فرهنگ جنبۀ راهنما دارد و برای استفاده از هر واژه باید به مقررات و ضوابط مربوط مراجعه شود. - دو -
بدین وسیله از گروه پژوهشی آقایان مهندس شفیعیفر، مهندس عراقی و مهندس اشعری (تهیه کنندگان)، آقای دکتر حسین عربعلیبیک و آقای سعید جلالی که طراحی و اجرای نسخه الکترونیکی و آمادهسازی نسخه کاغذی را برای چاپ به عهده داشتهاند، مهندسان مشاور آوند طرح (مدیریت طرح) و دفاتر معاونت امور فنی (دفاتر مسئول) که در شکلگیری، تدوین و انتشار فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی کشور نقش بسزایی داشتهاند، تشکر و قدردانی میشود.
لازم به یادآوری است با توجه به این که این فرهنگ برای اولین بار تهیه شده است، نقص و کمبودهایی دارد. از تمامی صاحب نظران و متخصصان درخواست میشود که با پیشنهادهای اصلاحی و تکمیلی به غنیتر شدن این فرهنگ کمک نمایند.
معاونت امور فنی
تابستان 1383