کارشناس رسمی دادگستری برق ماشین و تأسیسات کارخانجات
قرار گرفتن این سه واژه در نام این رشته نشان از دایره وسیع خدمات آن به وسعت صنعت در کشور است. با نگاه به صلاحیتهای این رشته و بررسی جزییات آن میتوان گفت هر آنچه که در عرصه صنایع در کشور نیاز به امر کارشناسی داشته باشد مرتبط با کارشناس رسمی دادگستری برق ماشین و تاسیسات کارخانجات است. از ارزیابی کارخانه تا کارگاه، از ارزیابی ماشین آلات صنعتی تا تجهیزات صنایع دقیق و همچنین اعلام نظر در اختلافات مرتبط به کیفیت و قیمت خدمات صنعتی و رفع اختلاف بین صاحبان صنایع و حرف و بررسی قراردادهای صنعتی و تطبیق با استانداردها و قوانین بر عهده کارشناس ماشین آلات است. مهمترین موضوع مرتبط به کارشناسی کارخانجات تعیین ارزش برند یا مالکیت معنوی است. ارزیابی تاسیسات برق و خطوط انتقال و تعیین ارزش خدمات در تولید و انتقال برق حتی خسارات ناشی از عدم اجرای خطوط انتقال نیرو نیز به این رشته مربوط است.
مهمترین وظیفه کارشناس رسمی دادگستری برق ماشین و تاسیسات کارخانجات، ارزیابی و تعیین قیمت کارخانجات است و معمولا بدلیل اینکه کارخانه ها متشکل از عرصه و اعیان و ماشین آلات هستند این ارزیابی بصورت گروهی با همراهی کارشناسان سایر رشته ها صورت میگیرد بدین صورت که قیمت زمین و محوطه سازی و سوله ها و ساختمانهاتی اداری به همراه ارزش ماشین آلات و در برخی موارد مجوزهای تولید صورت میگیرد.
در این بخش به معرفی مشخصات، صلاحیتهای کارشناسی رسمی دادگستری برق ماشین و تاسیسات کارخانجات تحت عنوان گروه کارشناسی رسمی دادگستری صنایع و فنون با عناوین زیر می‌پردازیم:
• ارزیابی تاسیسات برقی کارخانجات
• ارزیابی و تعیین خسارت ماشین آلات و تأسیسات کارخانجات
• ارزیابی و تعیین خسارت تأسیسات و تجهیزات شبکه های انتقال و توزیع نیروی برق در واحدهای صنعتی
• ارزیابی وتعیین خسارت ماشین آلات عمرانی وراه سازی
• ارزیابی و تعیین خسارت ماشین ها و تجهیزات کششی و خودکششی
• ارزیابی و تعیین خسارت تجهیزات برقی ، دستگاه های اندازه گیری و آزمایشگاهی در کارخانجات
• ارزیابی و تعیین خسارت ماشین آلات و تأسیسات صنایع نفت ونیروگاهی
• تعیین حق الامتیازات در امور تخصصی مربوط
• تعیین اجاره بها ، اجرت المثل در امور تخصصی مربوط
• رسیدگی به امور مربوط به مناقصات در امور تخصصی مربوط
• رسیدگی به اختلافات فی مابین کارفرمایان ، مشاوران و پیمانکاران در امور تخصصی مربوط
کارشناس رسمی دادگستری رشته برق ماشین و تاسیسات کارخانجات و صلاحیتهای مرتبط با آن مشترک بین مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلاء و کارشناسان رسمی دادگستری و کانون کارشناسان رسمی دادگستری که به لحاظ وظایف و صلاحیتها تعریف مشابهی دارند در این سایت توضیح داده شده است
این رشته همانطور كه از اسمش مشخص است از رشته های كاربردی كارشناسی است ، بعنوان مثال تعیین ارزش یك كارخانه برای اخذ اعتبار از یك بانك بر عهده كارشناسان این رشته است ارزیابی تاسیسات برقی كارخانجات یا خسارت ماشین آلات و تاسیسات كارخانه‌ها را هم این كارشناسان این رشته مدیریت می‌كنند. با توجه به گستردگی این رشته و مشابهت آن با رشته برق و الكترونیك قسمت‌ها و صلاحیتهای مربوط به رشته تفكیك شده اند ، ارزیابی تعیین خسارت تاسیسات و تجهیزات شبكه‌های انتقال و توزیع نیروهای برق در واحدهای صنعتی جزء صلاحیتهای این رشته است. ارزیابی تعیین خسارت ماشین الات عمرانی و راهسازی و همچنین ماشین‌ها و تجهیزات كششی و خود كششی را نیز این کارشناسان انجام می دهند. ارزش گذاری دستگاه‌ها و اندازه گیری آزمایشگاهی كارخانه‌ها و تجهیزات برقی آنها و همچنین تعیین ارزش ماشین تاسیسات صنایع نفت نیروگاه یا تعیین حق الامتیازهای مربوط به انرژی ، اجاره بها در حوزه تخصصی ، رسیدگی به امور مناقصات در حوزه برق ماشین و ماشینآلات و تاسیسات كارخانجات را كارشناسان این رشته تعیین می كنند حتی اختلافاتی كه در بین كارفرمایان ، مشاوران و پیمانكاران در حوزه تخصصی برق صورت می گیرد را كارشناسانی كه حائز صلاحیت این موضوع هستند رسیدگی می‌كنند اظهارنظر می‌كنند.
شرح صلاحیتهای رشته کارشناسی رسمی دادگستری برق، ماشین، تأسیسات کارخانجات زیر مجموعه گروه 7 (صنعت و فن)
توسعه صنعتی در یک کشور نیازمند در پرتو رشد صنایع و بالندگی صنعتگران رخ می‌دهد بروز جهش صنعتی در کشور ما دیرینه‌ای برابر با یک قرن دارد صنعتگران در ابتدا با کپی‌کاری تکنولوژی غرب و واردات ماشین آلات بیشتر در حوزه مونتاژ کاری فعال بودند ولی پس از تاسیس دانشگاه‌ها و بهره‌گیری از علم متخصصان و ورود به یک رقابت صنعتی و حضور کارگران متخصص عاملی مهم در رشد صنعتی کشور شد تولید ماشین آلات بر اساس نیاز کارخانجات یکی دیگر از حوزه‌های صنعتی بود که بر پایه تولید نیاز محور آغاز به کار نمود.
توسعه کارخانجات در بدو شروع به تولید نیازمند به حمایت‌های دولتی به جهت ایجاد سرمایه بابت خرید ماشین آلات و تجهیزات صنعتی است طبیعتاً اعطای وام جهت تکمیل سرمایه شرکت‌های صنعتی مهمترین بخش از رشد مالی یک صنعت است.
صنعتگران پس از ارائه مستندات فنی اثبات ضرورت خرید ماشین آلات مورد نیاز پایه برنامه مدیریت مالی به بانک‌ها درخواست اعتبار خود را ارائه می‌کنند در کشور ما عمده این اعتبارات توسط بانک‌های دولتی مانند بانک صنعت و معدن، بانک ملت، بانک ملی اعطا میشود روش این بانک‌ها جهت تامین اعتبار خرید ماشین آلات به دو بخش تقسیم میشود
ارزیابی ماشین آلات قیمت ماشین آلات مورد نیاز صنعت بر پایه پیش فاکتور ارائه شده توسط فروشندگان یا تولیدکنندگان یکی از مستنداتی است که متقاضی ارائه می‌کند و بانک‌ها با استفاده از حضور کارشناس رسمی دادگستری رشته برق ماشین تاسیسات و کارخانجات نسبت به تایید ارزش واقعی تجهیزات صنعتی مذکور اقدام می‌کنند یعنی کارشناس رسمی ماشین آلات پیش از خرید ارزش آنها را برآورد و به بانک اعلام می‌کند که به این روند ارزیابی ماشین آلات می‌گویند.
بررسی اعتباری متقاضی بانک‌ها توجه ویژه‌ای به امکان بازپرداخت تسهیلات ارائه شده دارند با گردآوری تمامی اطلاعات اعم از نوع صنعت ماشین آلات مورد درخواست توانایی مالی متقاضی گزارشی را تحت عنوان گزارش اعتباری تنظیم می‌کنند که تهیه این گزارش توسط کارشناس رسمی دادگستری رشته حسابداری صورت میگیرد که در محتوای این گزارش به نظریه کارشناس رسمی ماشین آلات( ارائه گزارش ارزیابی قیمت و کیفیت ماشین آلات مورد نیاز) و کارشناس رسمی راه و ساختمان (تنظیم گزارش ارزیابی قیمت املاک و اموال غیرمنقول پشتوانه اعتبار به عنوان وثیقه سند ترهینی) اشاره میشود.
· رسیدگی و ارزیابی ماشینآلات کارگاههای فنی
با توجه به موارد ذکر شده لزوم دقت در تعیین ارزش ماشین آلات ضرورت دارد. رسیدگی به وضعیت فنی ماشین آلات به عنوان یک امر تخصصی موضوعی است که ناظر به کیفیت تجهیزات صنعتی است و در زمان خرید یا دریافت اعتبار مطابق گزارش ارزیابی پیش گفته نیاز به تجربه و تخصص کارشناس دارد از همین روست که بانک‌ها معمولاً لیستی از کارشناسان با تجربه و با سابقه را جهت ارزیابی به مشتریان خود ارائه می‌کنند. ارزیابی قیمت ماشین آلات
این نوع تعیین قیمت کاربردهای بسیار زیادی دارد نمونه مربوط به دریافت اعتبار از بانک‌ها ذکر شد ولی سایر که به این گزارش نیاز است را میتوان به شرح زیر اعلام نمود:
تعیین ارزش اموال کارخانه
تعیین سرمایه یک شرکت
تعیین ارزش سهام یک کارخانه
تعیین ارزش مالکیت اموال شرکا
تعیین سرمایه مورد نیاز برای ورود به شرکت
تعیین ارزش سهم شریک در زمان خروج از شراکت
تعیین ارزش اموال سرمایه‌ای یک کارخانه جهت تغییر نوع شرکت مالک از مسئولیت محدود به سهامی خاص
تعیین ارزش اموال یک کارخانه ورود به بازار بورس فرابورس
· رسیدگی و ارزیابی ماشینآلات ساختمانی و عمرانی
عمده ماشین آلات ساختمانی و عمرانی عبارتند از لودر، بلدوزر، بیل مکانیکی، بچینگ پلانت، کامیون، بتونیر، تاور کرین، تانکر، دامپر و مواردی مشابه این که در پروژه‌های عمرانی مورد استفاده هستند علاوه بر ارزیابی و تعیین قیمت ماشین آلات عمرانی جهت دریافت اعتبار یا موضوعات سرمایه‌ای مانند تعیین ارزش اموال منقول یک شرکت در زمان خرید یا فروش ماشین آلات ساختمانی ، شرکت‌ها نیاز به تعیین ارزش و ارزیابی کیفی آنها دارند که این تعیین قیمت بر اساس قدمت و کیفیت آن و شرایط بهره‌برداری صورت میگیرد در برخی موارد مانند کامیون‌ها و بتنیر یا دامپر جهت تعیین ارزش نیاز به همکاری کارشناس وساط نقلیه موتوری نیز می‌باشد.
· رسیدگی و ارزیابی تأسیسات مکانیکی (آب، گاز، بخار، هوای فشرده...) و تأسیسات و تجهیزات الکتریکی واحدهای صنعتی
کارخانجات متشکل از ماشین آلات تجهیزات الکتریکی یا مکانیکی هستند
تجهیزات الکتریکی کارخانجات عبارتند از کنتاکتورها، کلیدهای محافظ جان، رله‌های برق، فیوزها، اتصالات برق، تقسیم‌های برق، تابلوهای برق، رله‌های محافظت و تمام تجهیزاتی که جهت انتقال نیروی برق و روشنایی‌ها در مسیرهای مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تاسیسات مکانیکی مورد استفاده کارخانجات عبارتند از ایستگاه‌های گاز، پمپ‌های تقلیل فشار، کمپرسورهای باد، مبدل‌ها، کپسول‌های گاز، بویلرها، پمپ‌های آب، برج‌های خنک کننده، سیستمهای سرمایشی و گرمایشی، موتورخانه، مخازن ذخیره، ماژول آب شیرین کن، هیتر یا گرم کننده این موارد بخشی از تجهیزات الکتریکی مکانیکی مورد استفاده کارخانجات می‌باشد در زمان ارزیابی یک کارخانه علاوه بر ارزش عرصه و اعیان که توسط کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان ارزیابی میشود تجهیزات توسط کارشناس رسمی ماشین آلات تاسیسات و کارخانجات قیمت می‌گردد که تاثیر مهمی در ارزش قیمت کارخانه دارند.
· رسیدگی و ارزیابی ماشینآلات و تأسیسات صنایع
هر صنعت به نسبت نوع تولید ماشین آلات و تاسیسات اختصاصی خود را به کار می‌برند به عنوان مثال در صنایع بسته‌بندی تجهیزات توزین ماشین آلات بسته‌بندی نوارهای نقاله دستگاه‌های چاپ مورد نیاز است.
در صنایع غذایی ماشین آلات اختلاط تجهیزات رنگ کوره پخت و سرماسازها یا کانال انجماد مورد نیاز است
در کار وخانجات تولید ماشین آلات تجهیزات صنعتی از پانچر رولینگ رکتیفایرها نبردها دستگاه‌های پرس دستگاه‌های برش سی‌ان‌سی دستگاه‌های برش پلاسما کوره‌های رنگ موتورهای قدرت جرثقیل‌ها و بالابرها لیفتراک‌ها پالت‌های انتقال سانتریفیوژها کاربرد دارند.
پس با توجه به هر نوع سند و ماشین آلات مختلفی مورد بهره‌برداری است ارزیابی کیفی و تعیین قیمت وارد بخشی از وظایف کارشناس این رشته است.
· رسیدگی و ارزیابی ماشین آلات و تأسیسات واحدهای صنعتی سنگین یا خاص
این صلاحیت که به عنوان تخصصی ماشین آلات و تاسیسات از آن نام برده میشود پس از کسب تجربه و تخصص در این موضوع اعطا میشود مواردی که در بندهای قبل نام برده شد همه تجهیزات مشترک مورد نیاز خانه‌ها و کارگاههای صنعتی بودند ولی صنایع خاص و سنگین ماشین آلات و تاسیسات خاصی به کار می‌برند که معمولاً ارزیابی آنها با تشکیل گروه کارشناسان یا هیئت‌های کارشناسی با تخصص‌های مختلف ممکن است به عنوان مثال ارزیابی یک سد نیاز به ارزیاب عرصه و اعیان تحت عنوان کارشناس ساختمان و کارشناس امور آب و کارشناس تاسیسات برقی و کارشناس ماشین آلات دارد ژنراتورهای برق ژنراتورهای مبدل پنل خورشیدی تجهیزات انتقال آب و دریچه‌های سد بخشی از موضوعات ارزیابی یک سد می‌باشند.
یا تعیین ارزش یک نیروگاه نیاز به متخصص ارزیاب تجهیزات سنگین برق و قدرت ترانسفورماتورها دکل برق و تجهیزات انتقال برق می‌باشد.
ارزیابی یک نیروگاه انرژی هسته‌ای نیاز به توانایی تعیین قیمت تجهیزات آب سنگین تجهیزات تولید کیک زرد سانتریفیوژهای خالص سازی سوخت مخازن خنک کننده تجهیزات هسته‌ای مبدل‌های هسته‌ای رآکتورها دارد
پس مشخص شد صنایع سنگین یا صنایع خاص نیاز به تخصص و صلاحیت مستقل و جداگانه‌ای دارد.
· تعیین اجاره بها و اجرت المثل و خسارت و حق الامتیاز در امور تخصصی مربوطه
در ابتدای شروع فعالیت صنایع نوپا چون امکان خرید ماشین آلات گران قیمت وجود ندارد اقدام به اجاره ماشین آلات می‌نماید و کارشناس پس از ارزیابی به قیمت روز تجهیزات بر اساس روابط و ضرایبی آن را تبدیل به اجاره بها می‌نماید
موضوع اختلافی در مورد اجاره بها حاصل شود و یا به هر دلیلی بهره‌بردار تجهیزات اجاره بهای آن را نپردازد و یا بدون اذن مالک اقدام به استفاده از اموال وی کند در موضوعاتی که قرار تعیین اجرت المثل ماشین آلات توسط مرجع قضایی صادر میشود بر اساس به روز کردن اجاره بهای ماهیانه مثل بهره‌برداری در مدت معین را اگر بهره‌بردار دوران استفاده به تجهیزات یا ماشین آلات در اختیار وی آسیبی وارد نماید می‌بایست خسارت آن را بر اساس نظریه کارشناسی تعیین خسارت وارده به اموال صنعتی به ذینفع یا مالک بپردازد و در صورتی که امکان جبران خسارت نباشد یا تجهیزات و ماشین آلات از حیز انتفاع ساقط شده باشند بر اساس نظریه کارشناسی می‌بایست معادل ارزیابی شده آن را خریداری یا وجه آن را در اختیار مالک قرار دهد.
حق امتیاز می‌تواند به عنوان مدرک بهره‌برداری یا مجوز بهره‌برداری یا امتیاز تولید یک صنعت باشد که در این موارد هم با توجه به عرف و قیمت روز کارشناس حق امتیاز آن مستند یا مدرک را ارزیابی و در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.
· کارشناسی بررسی و ارائه گزارش رسیدگی به اختلاف پیمانکاران و مشاوران و کارفرمایان در امور تخصصی مربوطه
تمامی موضوعاتی که به عنوان صلاحیت قبل ذکر شد اعم از ارزیابی تعیین اجاره بها حق امتیاز خسارت یا اختلافات مشابه این پس از بررسی مقدماتی و تهیه گزارش مرتبط و تطبیق با موارد قراردادی بین کارفرمایان و پیمانکاران و مشاوران حل اختلاف تهیه و تقدیم دادگاه می‌گردد.
· رسیدگی و ارزیابی سیستمهای تخصصی امور ویژه از قبیل دانش فنی و برند و رسیدگی‌‌های امور بین الملل و سایر
منظور از دانش فنی در این صلاحیت یعنی همان مالکیت معنوی یک اختراع یا تولید تجهیزات یا ماشین آلات بوده ارزش برند هم می‌گویند جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد مالکیت معنوی یا برند به مطلب مرتبط در این سایت مراجعه نمایید
با توجه به اینکه واردات یا بهره‌برداری از ماشین آلات صنایع عمدتاً از کشورهای دیگر تامین میشود اختلافات مربوط به قراردادهای بین‌المللی یا اختلاف ناشی از تفسیر مفاد قرارداد حاصل میشود که با توجه به دانش فنی کارشناس به عنوان کارشناس در محاکم نظریه کارشناسی ارائه می‌کند ولی اگر موضوع رسیدگی مبحث داوری باشد بر اساس این صلاحیت کارشناس رسمی دادگستری به عنوان داور نماینده داخلی منتخب ذینفع انتخاب شده و با تشکیل هیئت داوری با داور منتخب طرف خارجی اقدام به بررسی در چهارچوب صلاحیتها و اقدام به ارائه گزارش داوری می‌نماید.
