کارشناس رسمی دادگستری باستان شناسی و حفظ آثار باستانی
ایران کشوری کهن با قدمتی به طول تاریخ است و هر جایی از این کشور شاهد اتفاقات تاریخی مهم است که مانند نقش خاتم در جای جای کشور قابل مشاهده است. لذا وجود آثار باستانی اعم از سازه های باستانی یا اشیائی که عتیقه یا زیرخاکی نام دارند در هر بخش این کشور امری عادی است. این امر باعث لزوم بهره گیری از تخصصی افرادی است که در قالب کارشناس رسمی دادگستری باستان شناسی و حفظ آثار باستانی خدمات ارزیابی و تعیین قدمت ارائه میکنند. موضوع تشخیص صحیح بحدی مهم است که کوچکترین خطا میتواند عامل از بین رفتن یک اثر تاریخی گردیده یا ممانعت از حقوق یک شهروند گردد. به عنوان مثال در تشخیص قدمت یک اثر تاریخی میتواندباعث وارد آمدن خسارت پرداخت جریمه هنگفت به فردی گردد یا در حوزه ساخت و ساز تشخیص سازه معمولی به عنوان اثر تاریخ باعث جلوگیری از امکان تخریب و احداث ساختمان برای مالک گردد.
فقط با نگاه کردن به عنوان این رشته می شود پی برد که هدف از ایجاد این رشته حفظ آثار باستانی و حفظ فرهنگ و تاریخچه کشورمان می باشد . دعاوی متعددی که در خصوص قاچاق و حمل آثار باستانی کشورمان به کشورهای خارجی دیده می شود اینقدر حجم این دعاوی زیاد است و مسائل دستگیری‌ها درخصوص قاچاق کنندگان آثار باستانی کشورمان که نیاز به حضور کارشناسان رسمی دادگستری این رشته اثبات شد. تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری به همراه تعیین قدمت آثار باستانی خیلی اهمیت دارد.
خساراتی که در بعضی از شهرها به ابنیا تاریخی شهری و بافتهای کهن شهری وارد شده درخصوص توسعه شهرها جبران ناپذیر است و کارشناسان باید هزینه‌ها و میزان خسارات وارد شده را برآورد کنند. با تعیین قدمت این ابنیه و برآورد خسارت می توان از بین برندگان آثار باستانی کشور برخورد کرد. مرمت آثار باستانی ابنیه تاریخی کشورمان یکی از موضوعات مهمی است که باید با برنامه و هدف مندی و تاثیرگذاری و حفظ اصالت آن اثر شکل بگیرد. اختلافاتی که بین پیمانکاران و و کارفرمایان و سازمانهای ذی ربط در مورد این موضوع پیش می‌آید صحت عملکرد پیمانکاران را به لحاظ اصالت آثار و ابنیه تاریخی می تواند وظیفه‌ای باشد که بر عهده کارشناسان است و وظیفه‌ی سنگینی است. تعیین ارزش ریالی و ارزش باستانی بناهای تاریخی کشور به لحاظ دعاوی که در مورد آنها مطرح است موضوع مهمی است. اظهار نظر کارشناسان در کمک به ثبت این ابنیه در فهرست آثار ملی و بین‌المللی هم بسیار کارگشا است . و در برخی از آثار باستانی که نیاز به تشخیص هویت و اصالت آنها است برای جلوگیری از سوء استفاده در این عرصه نظر کارشناسان در تعیین اصالت آنها بسیار مهم و انکار ناپذیراست. بررسی وضعیت تاریخی و استفاده از تکنولوژی روز برای ممانعت از عوامل تاثیرگذار جوی بر آثار باستانی بسیار مهم است. برای حفظ ارزش بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری برنامه ریزی توسط متخصصین این امر هم مورد نیاز است که می توانند با تشیخیص و تفصیر عکس‌ها و نقشه‌های تصاویر ماهواره مربوط به بافت‌ها قدیم و تاریخ فرهنگی و گردشگری آثار باستانی را حفظ کرد. کارشناسان این رشته می توانند کمک شایانی را به تعیین حدود مالکیت آثار باستانی و سایر املاک بعمل بیاورند چون در برخی از شهرها دیده شده بدلیل مجاورت املاک عادی با محدوده آثار باستانی اجازه ساخت و ساز به آنها داده نمی‌شود. به دلیل عدم شناخت از فضاهای باستانی به حقوق مردم هم آسیب وارد میشود ، پس تخصیص حدود مالکیت از لحاظ حدود و ابعاد در مساحی و تفکیک و احراز و تهیه طرحها و نقشه ها مربوط به عرصه و حریم بناها جز وظایف کارشناسان است. اختلافاتی که در این سطح به وجود می آید نیز با استفاده از برنامه هایی که در قالب طرحهای جامع و تفصیلی و عمرانی شهرها در خصوص بافتهای قدیمی و تاریخی و باستانی شهرها پیش بینی شده است میتواند کمک شایانی به حفظ آثار باستانی وهمچنین دفاع از حقوق مردمی که املاک آنها در فضای باستانی قرار دارند بشود. امیدوارم با توسعه ی این رشته و افزایش تخصص کارشناسان با حضور در دوره های مرتبط بتوانیم آثار باستانی کشورمان را حفظ کنیم و در امر باستان شناسی بقدری پیشرفت کنیم که اثار جعلی را به عنوان تاریخ کهن و اصیل کشورمان در کشورمان سود جویان نتوانند سواستفاده کنند و همچنین مانع از قاچاق آثار باستانی یا جعل آنها تحت عنوان سکه ها و اشیائی که تحت عنوان اثار باستانی که به خارج از کشور منتقل میشود را گرفت. حفظ آثار باستانی یک برنامه ی همه جانبه با دست به دست هم دادن کارشناسان و متخصصین باستان شناسی و آثار باستانیست که شکل میگیرد.
عناوین صلاحیتهای رشته کارشناسی رسمی دادگستری باستان شناسی و حفظ آثار باستانی
در این بخش به معرفی مشخصات، صلاحیتهای کارشناسی رسمی دادگستری رشته باستان شناسی و حفظ آثار باستانی تحت عنوان گروه کارشناسان رسمی دادگستری فرهنگی و هنری و ورزشیبا عناوین زیر می‌پردازیم:
• تعیین قدمت بناهای تاریخی و بافتهای کهن شهری
• برآورد میزان خسارات وارده به ابنیه تاریخی و بافتهای کهن شهری
• ارزیابی صحت انجامکار اشخاص حقیقی و حقوقی در مرمت ابنیه تاریخی هنگام بروز اختلاف بین آنها و سازمانهای ذیربط
• تعیین ارزش بناهای تاریخی و اظهار نظر کارشناسی در مورد دعاوی مطروحه در زمینه ثبت اینگونه ابنیه در فهرست آثار ملی
• تشخیص هویت و اصالت اماکن محوطه ها ، و مجمعه های فرهنگی
• تاریخی و تعیین عرصه و حریم آنها بررسی تعیین ارزش بهای بناها و بافتهای فرهنگی تاریخی
• تشخیص عوامل تاثیرگذار ( مثبت و منفی ) برامر حفاظت آنها
• اظهارنظرکارشناسانه در مورد دعاوی مربوط به موارد فوق
• تعیین ارزش بنای تاریخی و بافتهای کهن شهری
• تشخیص و تفسیر عکس ها ، نقشه ها و تصاویر هوایی و ماهواره ایکه مربوط به بناها ، محوطه ها و بافتهای قدیم و تاریخی – فرهنگی و گردشگری می باشد
• تشخیص حدود مالکیت از نظر حدود و ابعاد در مساحی ، تفکیک ، تجمیع و افراز ، احراز و تهیه طرح و نقشه مربوط به عرصه و حریم بناها ، مجموعه ها ، محوطه و بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• اظهارنظرکارشناسانه در دعاوی مربوط به حفاظت و صیانت از ارزشهای فرهنگی ابنیه ، آثار و میراث فرهنگی و گردشگری منطبق با منشورهای علمی و فرهنگی ملی و بین
المللی در ارتباط با ثبت در میراث جهانی
• بررسی و اظهارنظر در مورد طرحهای جامع ،تفصیلی و عمرانی شهری در خصوص بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• تشخیص‌قدمت و ارزیابی مربوط به سبک‌های‌هنری،آذین‌ها ویادمانهای تاریخی(هنر و صنایع‌مستنظرفه)وکتب‌و اسنادتاریخی و وقف نامه‌ها ، نقاشی ها و آذین بندیها
• رسیدگی به اختلافات فی‌مابین مشاوران ،کارفرمایان و پیمانکاران در امور تخصصی مرمت و احیاء بناها و بافتهای قدیم و تاریخی، فرهنگی و گردشگری
• ارزیابی دستورالعمل ها و مصوبات مربوط به خدمات ایرانگردی و جهانگردی
• بررسی شاخص ها و امتیازات مربوط به رده بندی درجات اقامتگاهها و مهمانپذیرها براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی
در این ویدئو معرفی کارشناس رسمی دادگستری رشته باستان شناسی و حفظ آثار باستانی و صلاحیتهای مرتبط با آن مشترک بین مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلاء و کارشناسان رسمی دادگستری و کانون کارشناسان رسمی دادگستری که به لحاظ وظایف و صلاحیتها تعریف مشابهی دارند توضیح داده شده است
تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری باستان شناسی و حفظ آثار باستانی سال ۱۴۰۲
