کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری

کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری

پس از تعیین تکلیف مالکیت املاک به صورت بروکراتیک در قرن گذشته، این امر به مرور توسعه یافت و اسناد مالکیتی که بصورت حدودی و غیر دقدق صادر شده بودند ماهیت جدیدی تحت عنوان حدود اربعه یافتند، البته در گذشته نیز مفهوم حدود اربعه بود ولی ماهیت آن متفاوت و اصلاحا حدی به حدی بود یعنی در سند شرق ملک به ملک فلانی یا غرب ملک محدود به رودخانه ذکر میشد. در آن مقطع پس از تولید انبوه تجهیزات نقشه برداری مانند دوربینهای ترازیاب که از طریق مثلث بندی ابعاد را معین می نمودند به مرور زمان با تولید دستگاههای تئودولیت به این خواسته مالکین مبنی بر نیاز به تعیین دقیق ابعاد ملک جامه عمل پوشاند که توسعه علم نقشه برداری و پیشرفت تولید دستگاهها عامل بروز اختلافات متعددی شد که برای تطبیق صحیح نثشه املاک و رفع تعارض بین قطعه ها به کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری مراجعه میشود.

نقشه برداری یکی از رشته های واسط هست و به تمامی رشته های مهندسی و بعضا مطالعاتی میتواند خدمات ارائه دهد. هیچ طرحی بدون برداشت اولیه موفق نخواهد بود نقشه برداران با برداشت طرحها ، تصاویر و عکسهای هوایی و ماهواره ای و تفاسیر آنها کمک زیادی به تمامی رشته های مهندسی اعم از ثبتی ، ساختمان و برنامه ریزی شهری کمک موثری می کنند . کارشناس رسمی رشته نقشه برداری با نقشه برداری و پیاده کردن نقشه های ثبتی و قرار یابی آنها میتواند کمک بزرگی را به اختلافات ثبتی بکنند و کاهش دعاوی را به وجود بیاورند و منجر به کاهش دعاوی مطرح شده در محاکم شوند طراحی و پیاده کردن راه ها و باندهای فرودگاهی به شکل صحیح و پیاده کردن دسترسی های شهری حتی مطالعات اولیه طرحهای بزرگ شهری ، طرحهای جامع و تفصیلی با حضور نقشه برداران است که میسر می شود. نقشه برداران فضاهای ابتدایی شهرها و پروژه ها را برداشت می کنند و سپس برنامه ریزان و مهندسین در آن چهارچوب می توانند طرح هایشان را پیاده کنند. رشته نقشه برداری وسعت فعالیت بسیار زیادی دارد همینک نقشه های یو تی ام یا تهیه نقشه های دارای مختصات برای تهیه اسناد تک برگی بسیار مورد نیاز است. نقشه های مسطحاتی و مساحی املاک جزو وظایف کارشناسان نقشه برداری است که با تعیین ابعاد و مختصات آنها می توانند حدود ملک را تطبیق دهند و بعضا جانمایی املاک را پیدا کنند اصطلاحا چهارمیخ کردن یا تحویل عرصه به مالکین توسط نقشه برداران صورت می گیرد. پیاده کردن محدوده املاک بر روی نقشه هوایی یا اصطلاحاً پیاده کردن محدوده املاک و تعیین حدود و معین کردن حدود اربعه بر روی نقشه های هوایی و شناسایی و مشخص کردن پلاک و املاک بر روی عکس هوایی جز صلاحیتهای رشته نقشه برداری است هر چند که شباهتهای بسیار زیادی در صلاحیت های رشته نقشه برداری با رشته امور ثبتی وجود دارد ولی تهیه نقشه های رقومی عمده پایه تهیه طرح هاست لذا حتى كارشناسان امور ثبتی نیز به نتیجه عملکرد کارشناسان رشته نقشه برداری نیاز دارند .

 نقشه برداران با انجام پروژه ها مساحی و تفکیک اراضی و مسکونی نقش بسزایی در ارائه خدمات ثبتی دارند تهیه نقشه های UTM و تهیه نقشه های ملک و اراضی فاقد سند و جهت صدور سند ماده 147 یا قانون تعیین وضعیت ثبتی اراضی فاقد سند جزو برنامه های این رشته است استفاده از تجهیزات نقشه برداری برای شبکه بندی و تصدیح و زهکشی آبیاری مزارع کشاورزی همچنین مسیر انتقال نیرو و راهسازی محاسبات انجام خاکبرداری و خاکریزی و پیاده سازی فونداسیون و اکس ستون و گودبرداری تفكيك آپارتمانها جهت پایان کار آموزش تجهیزات و نرم افزارهای تخصصی نقشه برداری میتواند کمک زیادی به صحت گزارشات و نقشه های که نقشه برداران ارائه میدهند می انجامد. نقشه برداری علاوه بر اینکه بعنوان يك رشته تحت عنوان کارشناس رسمی دادگستری شناخته میشود سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز به نقشه برداران مجوز ارائه خدمات در شهرها می دهند. اعم از تفكيك آپارتمانها ولی گستردگی رشته نقشه بردار به اینجا هم ختم نمیشود با توجه به اینکه خاکبرداریها و تعیین انجام خاکی از طریق نرم افزار Land صورت میگیرد اینکه کارشناسان با استفاده از نرم افزار حجم و مقادیر خاکبرداری را بدست می آورند می توانند بر اساس آن صورت وضعیتهای مورد نیازشان را ارائه کنند صورت وضعیتهای تعیین حجم خاک با استفاده از نرم افزار Land یا تعیین حجم خاکبرداری یا خاکریزی پروژه های راهسازی بسیار مهم است خدمات نقشه برداری برای نمای ساختمانی یا ایجاد تراز در پروژه های بزرگ اهم وظایف نقشه برداران را دارد استفاده از دوربینها با تکنولوژی روز یا دستگاه های Total station اگر از برندهای مختلف مانند لایکا چند هزارم میلی متر پایین بیاید نقشه برداران برای تفکیک واحدهای آپارتمانی میتوانند از نرم افزارهای Auto cad استفاده کنند و نقشه های از وضعیت موجود نمای ساختمان بصورت سه بعدی در 3d max تهیه کنند پس از آن بسیاری از نقشه برداران فضاهای داخلی آپارتمانها را قبل از ساخت میتوانند سه بعدی طراحی کنند و حتی تطبیق آنها را با وضعیت ساخت را بررسی کنند تعیین مقادیر مساحت آپارتمانها قبل از ساخت و پس از آن بر عهده نقشه برداران است

نقشه برداران غالبا بصورت اکیپی در قالب نقشه برداران نظام مهندسی و کارشناسان رسمی دادگستری نقشه برداری فعالیت میکنند. برداشت اولیه مسطحاتی و توپوگرافی برای تعیین حجم های عملیات خاکی عمرانی در یکی از اصلی ترین کارهای کارشناسان رشته نقشه برداری است عملیات ترازیابی پیاده کردن نقشه های ساختمانی و همچنین محورها و خطوط تراز base plate و کنترل شاقول کردن ستونها از جمله وظایف کارشناسان این رشته است معمولاً پروفیلها طولی و عرضی و تهیه پروفیل های طولی و عرضی و کنترل اجرا و محاسبه انجام خاکی هدایت دقیق عملیات نصب تجهیزات و اسکلت های پیچ مهره ای بر عهده کارشناسان نقشه برداری عملیات مانیتورینگ و پایش کنترل گودبرداری یا اصطلاحاً تراشه گود بر عهده کارشناسان است وظیفه مانیتورینگ بسیار وظیفه ی حساسی است جهت جلوگیری از حرکت بستر زمین حرکت لایه های سطحی زمین که منجر به آسیبهای جدی به پروژه های ساختمانی یا ساختمانهای مجاور پروژه های عمرانی میگردد پس عمده فعالیتهای کارشناسان نقشه برداری تهیه نقشه های تفکیکی آپارتمانها، تهیه نقشه ماده 147 جهت اراضی فاقد سند رسمی و همچنین تهیه نقشه های پروژه های آب و فاضلاب و املاک و اراضی است.

با توجه به نوع و ماهیت کار کارشناس رسمی دادگستری رشته نقشه برداری مهم‌ترین عامل موفقیت کارشناس‌ در این رشته و به دست آوردن تبحر و شهرت تجربه و دقت وی است. یعنی اینکه کارشناس این رشته با فعالیت بیشتر در زمینه‌های مختلف تجربه حاصل به صورت شهرت عامل موفقیت برای وی خواهد بود. موفقیت یک نقشه بردار بستگی به حجم فعالیت وی و تجربه ابعاد مختلف کاری در دوران کارآموزی دارد. از نقشه برداری می‌توان به عنوان رشته مکمل سایر برخی از سایر رشته‌های کارشناسی نیز نام برد به عنوان مثال کارشناس راه و ساختمان و کارشناس امور ثبتی دائماً به خدمات نقشه بردار نیاز دارد.

کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری در چه موضوعاتی خدمات ارائه می‌کنند؟

از خدمات کارشناسان این رشته به صورت رسمی یا غیر رسمی می‌توان از موارد ذیل نام برد:

برداشت و تعیین مساحت عرصه
تعیین حدود اربعه ملک
جانمایی و پیاده کردن زمین
تعیین محدوده یک ملک با مجاورین برای اجرای ساختمان
تعیین محل فونداسیون
تعیین محل ستون‌ها و بیس پلیتها
تعیین شاقول بودن ستون‌ها و آکس آنها
پیاده کردن تراز محوطه سازی
یین حجم عملیات خاکی و محاسبه آن به صورت دستی یا با نرم‌افزار لند
تعیین حجم عملیات خاکبرداری یا خاکریزی پروژه‌های ساختمانی
مانیتورینگ دیواره‌های ترانشه‌ها
مانیتورینگ و پایش دیواره‌های عملیات خاکبرداری و سازه نگهبان
تبدیل انواع نقشه کاغذی تصویر عکس عکس هوایی پی دی اف PDF اسکن شده به اتوکد AutoCAD
نقشه برداری برای اخذ مجوز
نقشه برداری نقشه ازبیلت
تهیه نقشه های GIS
انجام مطالعات نیازسنجی و امکان‌سنجی
تهیه داده‌های مکانی
پیاده‌سازی پروژه ها
تهیه مدل رقومی زمین از تصاویر با پهباد
تهیه و بروز رسانی نقشه‌های آماری
نقشه‌ برداری ثبتی املاک کاداستر
دپوگرافی و تعیین حجم مواد دپو شده
تهیه نقشه‌های توپوگرافی در کلیه مقیاس‌ها
عکس‌برداری هوایی و تهیه نقشه با پهپاد
تهیه نقشه از عکس‌های هوایی
نقشه برداری ساختمان
برداشت ابعاد و اندازه ها
مساحی، برداشت و تفکیک عرصه ها
پیاده کردن و جانمایی قطعات تفکیکی
تعیین بر و کف عرصه و اعیان
تهیه نقشه‌های سامانه ثبتی شمیم UTM و عادی با روور
تهیه نقشه‌های املاک فاقد سند
هدایت دقیق نصب تجهیزات صنعتی و کنترل کالیبراسیون

این رشته بسیار پراهمیت است که در ادامه به محتوای هر بند خواهیم پرداخت

کارشناسان رسمی دادگستری نقشه برداری چه صلاحیتهایی دارند؟ 

در این بخش به معرفی مشخصات، صلاحیتهای کارشناسی رسمی دادگستری رشته نقشه برداری تحت عنوان گروه کارشناسان رسمی دادگستری راه و ساختمان و نقشه برداری با عناوین زیر می‌پردازیم: 

• نقشه برداری و پیاده کردن نقشه های ثبتی و ترازیابی

• امور مربوط به راهها و باندهای فرودگاهی و دسترسی های شهری

• تشخیص اراضی موات ، بایر و دایر از نظر ساختمانی.

• تهیه نقشه رقوم دار (توپوگرافی) به مقیاس 1200 

• تهیه نقشه هاس مسطحاتی و مساحی املاک و تعیین ابعاد و مختصات آن و تطبیق با حدود ملک 

• پیاده کردن محدوده املاک بر روی نقشه هوائی و شناسایی و مشخصکردن املاک بر روی عکس های هوائی 

کارشناس رسمی دادگستری رشته نقشه بردای و صلاحیتهای مرتبط با آن مشترک بین مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلاء و کارشناسان رسمی دادگستری و کانون کارشناسان رسمی دادگستری که به لحاظ وظایف و صلاحیتها تعریف مشابهی دارند در این سایت توضیح داده شده است.

 تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری سال ۱۴۰۲ و جداول محاسبات ماده ۱۱ برای نقشه برداری املاک

  روش تعیین مساحت عرصه و اعیان توسط کارشناس نقشه برداری 

 کارشناسان رسمی نقشه‌برداری در طول روز حداقل با یک مورد درخواست تعیین مساحت مواجهند‌، این امر هم چند علت می تواند داشته باشد به عنوان مثال تهیه نقشه برای تعیین مساحت عرصه یا زمین به دلیل انجام معاملات خرید زمین از طریق مبایعه نامه صورت میگیرد و عمدتا زمینهایی که یا سند مشاعیدارند یا فاقد سند هستند به صورت قطعات کوچکتر تقسیم و واگذار می شوند و نهایتا پس از تنظیم مبایعه نامه ، شورای اسلامی محل مبایعه نامه را تایید می کند ولی خریداران عمدتا بدلیل اندازه گیری ناصحیح ابعاد علاقمند به اطلاع از حدود اربعه زمین یا مساحت دقیق دارند و یا جهت درخواست سند از ادارت ثبت اسناد و املاک نیاز به نقشه یو تی ام UTM دارند که در آن ابعاد ملک و مختصاد جهانی یو تی ام نیز درج می شود علاوه بر این نقشه برداری یا مساحی آپارتمان نیز یکی از موضوعاتی است که عمدتا مورد تقاضای مالکین است و علت این امر هم فروش آپارتمانها با پیش سند و یا معامله آپارتمان در مرحله شروع به ساخت است. حتی آپارتمانهایی که پس از صدور پایان کار خرید و فروش میشوند تا زمانیکه نقشه بردار ثبت یا کارشناس رسمی دادگستری امور ثبتی و یا کارشناس نقشه برداری عضو سازمان نظام مهندسی نقشه دقیق تفکیکی را تهیه نکرده باشد نمیتوان بر اساس مستندات به مساحت دقیق پی برد. نهایتا اینکه سند مالکیت دقیقترین مدرک جهت تعیین نمودن مساحت آپارتمان است. پس مالکینی که آپارتمانها را پیش از صدور سند تفکیکی معامله می‌کنند جهت اطلاع از مساحت دقیق یا جلوگیری از فروش مازاد مساحت غیر واقعی درخواست گزارش و نقشه تعیین مساحت دارند. همچنین اطلاع از مبلغی که بر اساس مساحت دقیق مندرج در سند مالکیت بر اساس مترمربعی در مبایعه نامه با کد رهگیری در دفاتر معاملاتی املاک باید به فروشنده به عنوان مابه التفاوت باید بپردازند و یا دریافت کنند هم عامل نیاز به نقشه برداری تعیین مساحت آپارتمان دارند.

سه دلیل عمده نیاز به تعیین مساحت املاک

• در مرحله صدور سند بودن ملک
• عدم تفکیک سند مشاعی
• نداشتن سند و فروش قولنامه‌ای املاک

روش برداشت نقشه تعیین مساحت توسط کارشناس رسمی نقشه برداری یا امور ثبتی

روش انجام کار هم به این نحو است که کارشناس رسمی نقشه برداری پس از برداشت مساحت عرصه و ابعاد حدود و مختصات نقاط گوشه عرصه، اقدام به برداشت حدود اربعه آپارتمان نموده و با تعیین فضاهای اختصاصی یا مشترک و همچنین دیوراهای مشترک و اختصاصی و تعیین میزان مساحت ناخالص اقدام به تنظیم گزارش و نقشه مساحت آپارتمان می نماید.

نقشه برداری تعیین مساحت برای امور اداری و ارائه به سازمانها و ارگانها

برخی از مالکین نیز بدلیل انجام امور اداری نیاز به تعیین مساحت دارند. به عنوان مثال برخی آپارتمانها با کاربری اداری که فاقد سند مالکیت می باشند یا در مرحله صدور سند تفکیکی هستند جهت دریافت برخی مجوزها مانند دریافت مجور یا پایه و رتبه شرکتهای ساختمانی و عمرانی یا حمل و نقل و ... از انجمن شرکتهای ساختمانی و تاسیساتی و یا ادارات کل ارائه دهنده مجوز اجرایی به شرکتها مانند اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان تهران که می بایست جهت دریافت رتبه پایه علاوه بر ابراز مستنداتی مانند تخصص و سابقه شرکاء و مدرک تحصیلی آنها به عنوان فضای دفتر کار نیز می بایست آپارتمان حائز متراژ معین شده در رتبه به عنوان مساحت باشد. به همین دلیل مدیران عامل این شرکتها جهت تکمیل مستندات ابرازی نیاز به گزارش تعیین مساحت دارند.

نمونه گزارش اعلام مساحت برپایه نقشه های مورد نیاز 

 در زیر متن گزارش مرتبط با گزارش کارشناسی تعیین مساحت جهت ارائه به ادارات و سازمانها و یا اشخاص درج شده است که می بایست به ضمیمه گزارش نقشه حدود اربعه و مساحت یک صدم (اجباری) و نقشه های جانمایی یک دوهزارم و مختصات یو تی ام  یک پانصدم (اختیاری) ضمیمه گردد که نمونه نقشه های مذکور نیز در این سایت قرار داده شده است که میتوانید از بخش جستجو مطالب مرتبط به آنها را ملاحظه فرمایید.

این گزارشات را کارشناس رسمی دادگستری امور ثبتی یا راه و ساختمان یا نقشه برداری مطابق صلاحیتهای مندرج در دفترچه کارشناسی می‌توانند صادر نمایند.

نمونه متن گزارش کارشناسی اعلام مساحت:

 جناب آقای ...
مدیرعامل محترم شرکت ...
سلام علیکم
احتراماً، بازگشت به درخواست جنابعالی به شماره ... در تاریخ 01/01/1402 در خصوص کارشناسی تعیین مساحت یک واحد آپارتمان با کاربری اداری مطابق پروانه ساختمان شماره ... مورخ ... واقع در نشانی ابرازی، تهران، بلوار ...، میدان ، خیابان ، پلاک ... ، طبقه ... ، واحد ... با کدپستی ...- ...، قطعه ... به پلاک ثبتی عرصه فرعی ... از اصلی ... با عنایت به بازدید در تاریخ ... از محل ملک و برداشت مساحت موجود مطابق تصاویر و نقشه های پیوستی با عناوین، جانمایی 2000/1 و یو تی ام 500/1و مساحت اعیانی 100/1 ، به استحضار می‌رساند مساحت برآورد شده به صورت ناخالص با جمع مساحت فضاهای اختصاصی و دیوارهای اختصاصی و مشترک برابر با ۲۵۰ مترمربع برآورد گردید، مراتب بنابه درخواست جنابعالی جهت ارائه به اداره کل محترم .... گزارش می‌گردد.

نام و نام خانوادگی

کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری (مهر و امضاء)

شرح صلاحیت‌های رشته کارشناسی رسمی دادگستری نقشه برداری و اطلاعات مکانی زیر مجموعه گروه 6 (راه و ساختمان و نقشه برداری)

دامنه خدمات مهندسین نقشه بردار بسیار وسیع است و تقریبا می‌توان گفت که تمام صنایع نیازمند خدمات نقشه برداری هستند حتی برخی از رشته های کارشناسی رسمی دیگر نیز جهت ارائه خدمات کارشناسی نیاز به همراهی این رشته به عنوان کارشناس معین دارند. بخشی از این خدمات عبارتند از:

o        برداشت نقشه وضعیت توپوگرافی زمین

o        تعیین میزان برداشت خاک در عملیات‌های ساختمانی

o        تعیین حدود املاک

o        تعیین محل نصب دستگاه‌های حساس و سنگین

o        تعیین محل اجرای سد و پروژه های خاص

o        تعیین مسیر تونل‌ها و حجم خاکبرداری

o        مشخص کردن محدوده اجرای پی در ساختمان‌ها یا صنایع

o        تعیین میزان نشست در سازه‌های بزرگ

o        مشخص کردن محدوده و محل اجرای راه، راه آهن و فرودگاه

o        نقشه برداری هوایی جهت آمایش سرزمین و آماده سازی دیتا جهت مطالعات پروژه‌های بزرگ

o        تعیین محدوده کشورها و مرز بین آنها

این موارد تنها عناوین کلی و بخشی از خدمات مهندسین نقشه بردار است. وسعت خدمات و نیاز به دقت جهت اجرای صحیح پروژه‌ها، نشان از مسئولیت بالای نقشه‌برداران است. کارشناس رسمی دادگستری رشته نقشه برداری وظیفه بررسی عملکرد مهندسین نقشه‌بردار و تایید یا رد آن خدمات و همچنین معین نمودن دستمزد نقشه بردار را دارد.
صلاحیت‌های رشته نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی نیز  شامل عناوین کلی است که هر یک مشتمل بر صدها موضوع فرعی است.

لازم بذکر است کارشناسان مجرب و آشنا به موضوعات سخت افزاری و نرم افزاری نقشه برداری وظیفه اظهار نظر در خصوص صحت عملکرد دوربین‌های نقشه برداری و تایید کاربرد و کارکرد تجهیزات نقشه برداری جهت خرید در سازمان‌های بزرگ مانند سازمان نقشه برداری را نیز دارند.

·         تهیه نقشه رقومدار (توپوگرافی) به مقیاس 200:1

نقشه‌های توپوگرافی جهت برداشت وضعیت موجود زمین برای مطالعه و تعیین حدود یک پروژه بر اساس وضعیت طبیعی زمین مورد نیاز است.

نقشه برداران با استفاده از دوربین‌های توتال استیشن تئودولیت پس از استقرار در محدوده ملک، ایستگاه‌هایی را جهت برداشت توپوگرافی پیش بینی می‌کنند. تعداد ایستگاه‌های برداشت بستگی به تجربه نقشه بردار و وضعیت زمین دارد. در گذشته برداشت توپوگرافی علاوه بر دوربین نیاز به شاخص‌ نیز داشت، ولی امروزه با توسعه دوربین‌های نقشه برداری و رشد تکنولوژی آنها دیگر نیازی به شاخص و میر نبوده حتی نقشه برداران دیگر نیاز به دستیار نیز ندارند.

دوربین‌های جدید به ویژه تولیدات برند لایکا (Leica) با تکنولوژی لیزری امکان ثبت نقاط مورد نیاز جهت برداشت توپوگرافی را دارند. علاوه بر دوربین‌ها، استفاده از پهبادهای نقشه‌برداری، تهیه نقشه‌های توپوگرافی را نیز بسیار ساده کرده است.

دوربین‌های متصل به پهپادها به دلیل قرار گرفتن در ارتفاع، امکان برداشت تعداد نقاط بسیار زیادی را مستقل از عوارض فیزیکی زمین و ایستگاه‌ها دارند.

این موضوعات نشان می‌دهد که تجهیز نقشه برداران به علم و تکنولوژی روز تاثیر بسزایی در سرعت اجرای پروژه‌های برداشت توپوگرافی و کاهش هزینه‌های آن دارد.

·         تهیه نقشه‌های مسطحاتی و مساحی املاک و تعیین ابعاد و مختصات آن و تطبیق با حدود ملک

نقشه‌های مسطحاتی، نقشه‌های دوبعدی هستند که جهت تعیین حدود اربعه املاک و جانمایی املاک از آنها استفاده می‌شود و نقشه‌های مسطحاتی در زمان نیاز به تعیین ابعاد اربعه عرصه بر روی زمین به آن وجود دارد. این ابعاد از طریق مساحی نیز قابل برداشت هستند که در گذشته این روش بسیار مورد استفاده واقع می‌شد.

مساحی چیست؟

مساحی یعنی روش ابتدایی نقشه‌برداری و برداشت ابعاد و زوایای قطعه زمین بدون استفاده از دوربین است.

مساحی در لغت به معنای پیمایش و اندازه‌گیری ابعاد زمین است و در علم نقشه برداری مساحی به معنای تعیین مساحت و ابعاد یک قطعه زمین محدود برای تهیه نقشه مسطحاتی آن نامیده می‌شود.

نقشه‌های دوبعدی مسطحاتی مورد نیاز، علاوه بر تعیین طول و عرض زمین، هم اینک با رشد علم تنظیم نقشه‌های کاداستر، با ذکر مختصات یو تی ام (UTM)  یا مرکاتور مختصات جغرافیایی بر اساس طول جغرافیایی (Longitude) و دیگری عرض جغرافیایی (Latitude) نقاط تکمیل می‌شود. این مختصات قابل تبدیل به یکدیگر هستند.

o        سیستم مختصات جغرافیایی چیست؟

مختصات جغرافیایی بر پایه سیستم مختصاتی است که در آن:

مرکز مختصات مرکز زمین ملاک عمل است

محوری که از سمت مرکز زمین به جهت قطب شمال است را محور Y می‌نامند.

صفحاتی قاچی شکل از مرکز آغاز شده و در جهت محور Y هست را نصف النهار می‌نامند.

نصف النهار مبدا از گرینویچ عبور می‌کند.

محوری که به سمت نصف النهار مبدا (گرینویچ) امتداد را محور X می‌نامند.

صفحه استوا، صفحه‌ای است که با عبور از مرکز زمین قائم بر محور محور Y است

خطوطی که بصورت قائم بر شکل فرضی بیضی نصف النهار ترسیم میشود، زوایایی با صفحه استوا و محور گرینویچ می سازند، عرض جغرافیایی (φ) و طول جغرافیایی (λ) را می سازند.

زاویه حاصل از خط ترسیم شده قائم با صفحه استوا را عرض جغرافیایی (φ) می‌نامند.

زاویه حاصل از خط ترسیم شده قائم با صفحه عبوری نصف النهار مبدا را طول جغرافیایی (λ) می‌نامند.

طول فاصله خط قائم فرضی بر سطح بیضوی زمین را ارتفاع(h) می‌نامند.

مختصات یا نقشه یو تی ام (UTM) چیست؟

در اصل UTM نقشه نیست و عنوان یک نوع سیستم تعیین طول و عرض جغرافیایی تحت عنوان Universal Transverse Mercator است که در اختصار با استفاده از حروف اول کلمات به آن مختصات UTM می ‌گویند.

در این روش زمین به زونها ۶۰ گانه تقسیم شده و بر اساس آن به هر نقطه روی زمین مختصاتی اختصاص داده می‌شود.

مقادیر این مختصات به صورت طول و عرض و ارتفاع با حروف X و Y و Z نشان داده می‌شوند.

بدلیل اینکه محل این نقاط اهمیت دارد و این مختصات در کنار نقاط نام گذاری شده در نقشه حدود اربعه یا مسطحاتی ذکر می‌شوند به این نقشه ها نقشه UTM  می گویند.

o        نمونه نقشه utm (یو تی ام)

جهت آشنایی با نحوه تنظیم نقشه utm  نمونه هایی ساده شده از نحوه ذکر مختصات در این سایت قرارداده شده است که می‌توانید با دانلود آنها با نحوه برداشت، تنظیم و ترسیم این نقشه ها آشنا شوید.

سازمان‌هایی که به طور روزمره از مالکین نقشه‌های یو تی ام را جهت سیر مراحل اداری و فنی مطالبه می‌کنند عبارتند از:

o        شهرداری‌

جهت صدور پروانه های ساختمانی و یا پایان کار و یا تصمیم سازی در کمیسیون‌های ماده ۵ و ماده ۱۰۰

o        سازمان مسکن و شهر سازی یا زمین شهری

جهت رسیدگی در کمیسیون های ماده ۱۲ و تعیین تکلیف وضعیت مالکیت املاک

o        ادارات ثبت اسناد و املاک

جهت صدور اسناد مالکیت یا اصلاح مازاد یا کاستی مساحت عرصه املاک

مالکین با مراجعه به کارشناسان رسمی دادگستری رشته نقشه برداری درخواست تهیه و ارائه این نقشه ها را درخواست می‌کنند. کارشناس نقشه برداری نیز با تجهیزات مورد نیاز مانند دوربین نقشه برداری و تجهیزات برداشت مختصات utm که بطور معمول سه فرکانسه هستند و یا دستگاه روور (ROVER) اقدام به برداشت مختصات نموده و به همراه نقشه های چاپی یا پلات شده در قطع های A3 و  A2   و A1 بسته به نوع نقشه و مقیاس آن و یا ابعاد و مساحت زمین ارائه می کنند. نقشه های تهیه شده می بایست به دو صورت هارد کپی یعنی پرینت نقشه با تایید کارشناس یعنی مهر و امضاء شده و سافت کپی یعنی تهیه و رایت روی سی‌دی یا فلش مموری فایل DWG یا همان نقشه اتوکد به متقاضی ارائه شود. فایل نقشه ها جهت ورود در سامانه‌های ادارات و نقشه های پرینت شده نیز جهت بایگانی در سوابق املاک مورد نیاز است.

o        نقشه و نقشه برداری شمیم یا سامانه شمیم چیست؟

سامانه شمیم که شبکه یکپارچه موقعیت‌یابی مالکیت نام دارد و در سال ۱۳۹۵ جهت تسهیل ورود دیتای صحیح توسط نقشه برداری و اعمال اصلاحات ماهواره ای آن آغاز به کار کرد. این سامانه که تحت مدیریت ادارات ثبت اسناد و املاک با بیش از ۴۰۰ دفتر ثبت اسناد برای پیاده کردن سامانه یکپارچه GNSS با هدف تعیین حدود و ثغور زمین‌ها و عرصه ها و ابعاد املاک تحت مالکیت افراد بصورت یکپارچه بر روی سامانه ای ملی با بیش از ۱۵۰ ایستگاه دائمی GNSS با هدف اصلاح مقادیر نقاط مرزی املاک است که این سامانه مانع از مسائل مربوط به املاک که در گذشته به دلیل استفاده از تجهیزات غیر دقیق نقشه برداری مانند هم پوشانی‌های املاک ، لغزش در ابعاد و گپ‌های فاقد مالکیت رخ داده بود می‌گردد.

سامانه شمیم کاربرد مهمی در تعیین حدود دقیق عرصه و مالکیت‌ها، اصلاح موقعیت ملک در سیستم‌های مختصات جغرافیایی یا UTM  ، و یکپارچه سازی این اطلاعات جهت صدور اسناد مالکیت جدید و استفاده در تعیین دقیق محل پروژه‌ها در آینده و ممانعت از اشکالات ناشی از عدم دقت و پراکنده بودن دیتای مربوط به تعیین محدوده املاک در سامانه ای یکپارچه با مدیریتی واحد شده است. سامانه شمیم را به عنوان مکملی بر طرح کاداستر ادارات ثبت اسناد و املاک می‌توان برشمرد.

لازم بذکر است تمامی خدمات نقشه برداری ذکر شده در این مطلب اعم از نقشه utm و یا برداشت مختصات و تهیه نقشه سامانه شمیم و موضوعات مرتبط با نیاز روزمره مالکین در این دفتر ارائه می‌شود.

·         پیاده کردن محدوده املاک بر روی نقشه هوائی و شناسائی و مشخص کردن املاک بر روی عکس‌های هوایی

اختلافات مالکین با شهرداری‌ها و ارگان‌ها مانند زمین شهری و مسکن و شهرسازی از طریق بررسی نقشه‌ها یا عکس‌های هوایی رسیدگی می‌شود. اثبات قدمت ملک یا ادعای وجود بنا در محدوده املاک در گذشته با پیاده نمودن محدوده ملک روی نقشه‌های یک دو هزارم (۲۰۰۰/۱) و عکس هوایی یا نقشه هوایی کنترل می‌شود و تسلط کارشناس رسمی دادگستری رشته نقشه برداری و اطلاعات مکانی در پیاده کردن زمین موجود بر روی نقشه هوایی می‌تواند مقدمه دقیقی جهت کسب اطلاعات تغییرات روی ملک باشد.

به عنوان مثال در صورتی که مالک بتواند وجود یک واحد تجاری موجود در محدوده پلاک ثبتی تحت مالکیت خود را پیش از دهه ۵۰ یعنی احداث یا وجود آن مغازه را در قبل از سال ۱۳۵۰ را اثبات نماید، شهرداری‌ها ملزمند بدون دریافت عوارض شهرداری تجاری، پایان کار تجاری را جهت آن مغازه صادر نمایند. از همین نکته می‌توان به اهمیت این صلاحیت در پیاده کردن املاک روی نقشه‌های هوایی پی برد.

بیشتر حجم امور ارجاعی به کارشناس رسمی دادگستری نقشه برداری

شاید بتوان گفت در مقطع زمانی حاضر بیشترین حجم امور ارجاعی به کارشناسان در حوزه راه و ساختمان و نقشه برداری مربوط به تهیه نقشه اوسط کارشناسان این رشته است که بعضا همراهی کارشناس رسمی دادگستری امور ثبتی نیز مورد نیاز است.

تهیه نقشه برای املاکی که سند ندارند و قصد ثبت نام برای دریافت سند را دارند

تهیه نقشه برای املاکی که تلاقی مساحت با یکدیگر دارند

تهیه نقشه UTM برای تشکیل پرونده در شهرداری یا ثبت اسناد و املاک

تهیه نقشه برای تعیین مساحت عرصه و اعیان

تهیه نقشه برای معین کردن تفکیک مساحت کاربری و کاربردی در املاک

تهیه نقشه جانمایی

نقشه تعیین نمودن ابعاد معابر محدوده وقوع ملک 

تهیه نقشه رقومی و توپوگرافی زمینهای کشاورزی 

تهیه نقشه حدود اربعه برای تطبیق ابعاد با محل وقوع

تهیه نقشه دوخطی وضع موجود با ابعاد مندرج در مساحت

هر یک از موارد فوق دارای کاربردهای متعددی هستند که به مرور به آنها اشاره خواهد شد.

دستمزد کارشناس نقشه برداری

شرایط حاکم بر بازار کار نقشه برداری و وجود تعدد افراد شاغل در این بخش که به سه دسته نقشه برداران تجربی و  مهندس نقشه بردار و کارشناس رسمی نقشه برداری تقسیم میشوند و امور روتین ارجاعی به کارشناسان که بدلیل تخصصی نبودن آنها در توان اجرای هر سه دسته است عامل مهمی در تعیین دستمزد دارد. در تمامی پلاتفرمهای تبلیغاتی میتوانید یک آگهی مربوط به نقشه برداری را ملاحظه کنید و شرایط رقابتی عامل کاهش دستمزد شده است به حدی که هم اینک شاهد اعداد و ارقامی هستیم که نمیتوان آن را دستمزد یک فرد فنی یا تحصیل کرده در رشته مهندسی نامید. علاقمندی کارفرمایان به پرداخت حداقل ارقام ممکن نیز دلیلی بر ورود افرادی با حداقل تجربه به این عرصه شده که نتیجه خطا در اموری مانند تعیین محل استقرار ستون یا تعیین مازاد املاک قابل جبران نیست. جهت جلوگیری از تاثیر رقابت در دستمزدها و کاهش کیفیت خدمات بهترین روش برای مدیران استخدام مهندسی نقشه بردار با قابلیت تایید نظام مهندسی یا کارشناسی رسمی است که بدلیل تجربه گذشته بدون خطا خدمت ارائه میدهند و در اختیار داشتن امکانات سخت افزاری و ... نتیجه موفقیت در خدمات گذشته آن ها است یعنی به زبان ساده باید در هر کاری از افرادی خدمات دریافت کنید که در صورت لزوم برای مسئولیت ناشی از آن مخاطب دائمی داشته باشید.

کارشناس رسمی دادگستری رشته نقشه برداری